مالیات بر ارث و میراث همیشه نکات خاصی را در پی داشته است. با شرایط و مدارک خاصی شما باید بدانید که این مالیات بر چه کسانی تعلق می‌گیرد.
همچنین نحوه محاسبه آن را در نظر بگیرید. از جمله مواردی که امروزه بسیاری از افراد با آن درگیر هستند مبحث مالیات بر ارث است که وراث را با دغدغه‌های خاصی مواجه کرده. نسبت به مالیات بر ارث و میراث باید نکات خاصی را در نظر بگیرید؛ البته از سال ۹۵ تغییرات خاصی را روی این مالیات اعمال کرده‌اند.
شاید این سوال برای بسیاری از افراد به وجود آید که مالیات بر ارث چیست و یا این نوع مالیات به چه چیزهایی تعلق می‌گیرد.
اهمیت مالیات بر ارث و میراث
نقش کلیدی مالیات را نمی‌توان در عمران و آبادی کشور نادیده گرفت؛ در این دولت بین برای وراثی که ارث خاصی برای آنها به جا می‌ماند مالیات خاصی در نظر می‌گیرند.
دارایی که از فردی بعد از فوت وی مشخص میشود باعث می‌گردد مالیات خاص روی دارایی لحاظ گردد. آن زمان آن که بازماندگان به عنوان وراث قرار است از این دارایی به‌جامانده استفاده کنند و به قول معروف دارایی بین وراث تقسیم شود هر فردی با توجه به سهم الارث خود باید مالیات خاصی را برای این سهم ارث پرداخت کند.
البته نوع پرداخت مالیات صددرصد روی میزان خویشاوندی تاثیر می‌گذارد و چنانچه وارث به پرداخت مالیات توجه نداشته باشند، اموال مشخص شده غیر منقول و حتی منقول به هیچ عنوان نمی‌تواند انتقال پیدا کند. همچنین هیچگونه دخل و تصرفی نیز نمی‌توان روی دارایی انجام داد؛ حتی فروش مال تقریبا سخت به نظر می‌رسد.
طبقه بندی وراث در مالیات بر ارث و میراث
بعد از تغییرات مهمی که برای مالیات بر ارث و میراث از سال ۹۵ مورد توجه قرار گرفته است، آن چیزی که از فرد متوفی به جا می‌ماند را باید به دو شکل مورد بررسی قرار داد؛ اول این که دارایی فرد چقدر است و دوم تعهدات فرد به چه نحوی بوده است.
برای اطلاع از درصد مالیات بر ارث طبق تغییرات سال ۹۵ میزان خویشاوندی افراد برای سهم ارث مهم است و هر چقدر میزان خویشاوندی و سهم ارث کمتر یا بیشتر باشد مالیات درصد مشخصی را معین می‌کند. سه طبقه را برای مالیات باید در نظر گرفت؛
- طبقه اول شامل پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولادِ اولاد است.
- طبقه دوم نیز شامل: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها است.
- طبقه سوم عمه، دایی، خاله، عمو و اولاد آنها مورد توجه هستند.
هر چقدر هر کدام از این افراد در هر طبقه نسبت نزدیک‌تری داشته باشند مالیات کمتری را پرداخت می‌کنند.
مالیات بر ارث باید در دو نوع مستقیم و مدل دیگر آن یعنی مالیات بر ارث از وراث در نظر گرفته شده است. ورثه بعد از مشخص کردن ارث خود باید مالیات آن را پرداخت کنند و مالیات دوم زمانی است دارایی فرد متوفی ورثه نداشته باشد
درصد مالیات بر ارث و میراث
طبقه اولی که به آن اشاره کردیم چنانچه وسایل نقلیه خاص را به ارث ببرند باید ۲ درصد مالیات را برای وسیله نقلیه پرداخت کنند، که برای طبقه دوم و سوم ۲ و ۴ برابر این درصد مشخص میشود. اما اگر ورثه طبقه اول از اموال فرد ایرانی که در خارج از کشور فوت کرده است استفاده کنند ۱۰ درصد مالیات را باید پرداخت کنند.
طبقه دوم و سوم نیز ۲ تا ۴ برابر این درصد را باید در نظر بگیرند. هرگونه سود بانکی و سپرده بانکی ۳ درصد مالیات دارد و برای طبقه دوم و سوم دو و چهار برابر بیشتر برآورده میشود. این تغییرات از سال ۹۵ اعمال شده است؛ البته یک مشاور حقوقی می‌تواند به شما به راحتی تمام این موارد را به صورت واضح و آشکار بازگو کند. مالیات بر ارث و میراث جزء مالیات‌های بسیار پر سروصدا است.
معافیت از مالیات بر ارث و میراث
برای مالیات بر ارث و میراث نیز معافیت‌های خاصی مشخص شده که از جمله تغییرات این قانون در سال ۹۵ است. هرکدام از این معافیت‌ها با شرایط خاصی مورد توجه قرار می‌گیرند.
در وهله اول این معافیت طبقه اول و دوم که گفته شد در ورثه برای دریافت اموال و دارایی شهدای انقلاب معاف از پرداخت مالیات بر بر ارث و میراث هستند. مالیات برای هیچ کدام از لوازم و وسایل ضروری زندگی اعمال نمی‌شود و وسایل محل سکونت در دارایی فرد متوفی معاف از مالیات شناخته میشود.
هر کدام از اموال که بودجه آن از سمت دولت تامین میشود نیز معاف از مالیات است. حتی وجه بازنشستگی و یا پس انداز دوران پایان خدمت، بیمه عمر و خسارت فوت از جمله اموالی هستند که به آنها هیچ گونه مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.
شما با اطلاع از این موارد می‌توانید به نحو احسن از ارث و میراث خود استفاده کنید بدون این که مالیاتی را پرداخت نمایید. تمامی هزینه‌های کفن و دفن جز معافیت‌های مالیات بر ارث محسوب میشود؛ البته بدهی های فرد متوفی را نباید با پرداخت مالیات در نظر بگیرید.
عدم پرداخت مالیات بر ارث و میراث
با توجه به شرایط مالیات بر ارث و میراث برخی از افراد قصد پرداخت نکردن مالیات را شاید داشته باشند. فرار از مالیات بر ارث باعث پرداخت جریمه میشود و هرکدام از این جریمه‌ها می‌تواند رقم بالایی داشته باشد. مهم‌ترین جریمه، حق نداشتن ورثه برای فروش، انتقال و یا هر نوع معامله روی دارایی مورد نظر است.
تا زمانی که مالیات اعمال نشود هیچ کدام از این موارد نیز انجام نمی‌شود پس سعی کنید بعد از مشخص شدن ارث و میراث و تشخیص میزان خویشاوندی نسبت به پرداخت مالیات آن وارد عمل شوید تا با خیال راحت بتوانید از سهم الارث خود استفاده کنید.
مدارک لازم مالیات بر ارث و میراث
بخاطر تغییراتی که از سال ۹۵ روی مالیات بر ارث و میراث صورت گرفته است و هنوز بسیاری از افراد از این تغییر آگاه نیستند، شاید با هزینه‌های بالایی روبه‌رو شوند.
مراجعه به یک وکیل حقوقی که مهارت، تخصص و تبحر بالایی دارد می‌تواند باعث شود که هزینه‌های مالیات بر ارث و میراث بسیار پایین‌تر برآورد شود.
برای انجام عملیات مربوط به مالیات بر ارث باید مدارک خاصی را افراد آماده کنند. اظهارنامه مالیات، گواهی بدهی‌های فرد، حتی گواهی که مربوط به حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و وصیت نامه فرد فوت شده از جمله مدارک مهمی است که در بین مدارک مالیات بر ارث نباید فراموش گردد.
دلیل این که این مدرک تا این حد مورد توجه قرار گرفته این دلیل است که سند بسیاری از اموال تا قبل از پرداخت مالیات آن به نام ورثه صادر نمی‌شود. زمانی که سند وجود نداشته باشد نمی‌توان از دارایی استفاده کرد. شما برای مشخص کردن مالیات بر ارث املاک تجاری و اداری باید به ارزش روز آن توجه نمایید؛ حتی املاک زراعی نیز به همین منوال محاسبه می‌شوند.
اظهارنامه مالیات بر ارث و میراث
برای مالیات بر ارث و میراث بهتر است هر چه سریع‌تر نسبت به دریافت اظهارنامه اقدام کنید. تمام اموال و دارایی فرد باید به صورت یک لیست به اداره امور مالیاتی تحویل داده شود. در این لیست تمام دارایی و بدهی فرد متوفی قید می‌گردد. به این لیست اظهارنامه مالیات بر ارث می‌گویند. البته ورثه تنها یک سال بعد از تاریخ فوت می‌توانند اظهارنامه را تهیه کنند.
گواهی انحصار وراثت برای مالیات بر ارث و میراث
شما گواهی انحصار وراثت را نباید فراموش کنید؛ چرا که این مدرک کاملا قانونی است و سهم الارث هر کدام از ورثه را مشخص می‌کند. باید این گواهی را به اداره امور مالیات تحویل دهید تا بتوانید مالیات تعیین شده را پرداخت نمایید که این روند حدود دو ماه به طول می‌انجامد. البته مادامی که سند تک برگ به نام وراث صادر نشود شما نمی‌توانید پایان کار مالیات را در نظر بگیرید.
شکایت بر مالیات بر ارث
چنانچه ورثه بعد از مشخص شدن درصد مالیات سهم الارث خود شکایتی نسبت به تشخیص مأمور مالیاتی داشته باشند می‌توانند به رئیس اداره امور مالیاتی مراجعه کنند. همچنین ورثه تنها ۳۰ روز بعد از ابلاغیه باید دلایل و اسناد قابل قبولی را برای علت اختلاف با درصد مالیات ارائه دهند.
چنانچه مدارک و اسناد قابل قبول باشند، مراجع ذی‌ربط تشخیص می‌دهند که باید چه درصدی را برای پرداخت مالیات مشخص کنند.
مالیات بر ارث املاک مسکونی
اما در مورد مالیات بر ارث املاک مسکونی در ابتدای کار باید ارزش واقعی ملک توسط کارشناسان سازمان امور مالیاتی مشخص شود. برای هر کدام از طبقات عمدتا یک مالیات خاص در نظر گرفته میشود که وابسته به ارزش واقعی ملک، شما باید مالیات آن را در نظر بگیرید.
وراث طبقه اول نسبت به طبقه دوم و سوم، دو و چهار برابر کمتر باید مالیات را پرداخت نمایند. مالیات بر ارث املاک مسکونی باید طبق نظر کارشناسی مشخص شود.
محاسبه مالیات بر ارث
برای محاسبه مالیات بر ارث در ابتدای کار، پرونده برای فرد فوت شده تشکیل می‌گردد. بعد از تشکیل پرونده یک عدد گواهینامه به موجب اظهارنامه مالیاتی بر ارث برای بررسی تحویل داده میشود.
نکته مهم در مورد محاسبه مالیات بر ارث قیمت روز تمامی اموال غیر منقول و منقول فرد فوت شده است؛ چرا که تمام بدهی‌های فرد فوت شده باید کاملا از دارایی وی کم شود و هر کدام از وراث با توجه به طبقه‌ای که گفته شد سهم الارث خاصی دارند؛ سهم الارث آنها مالیات خاصی را در بر می‌گیرد.
در قانون مالیات بر ارث یک ماه بعد از فوت شخص بانک وظیفه داشت تا تمامی اموال و اسناد را نگهداری و سریعا به اداره امور مالیات تحویل دهد. اما در قانون، جدید مالیات بر ارث این‌گونه نیست و تمام دارایی، اموال و اسناد شخص فوت شده مادامی که گواهی پرداخت مالیات ارائه گردد، به بانک تحویل داده و نزد بانک نگهداری میشود.
نحوه محاسبه مالیات بر ارث و میراث به تاریخ مرگ و فوت فرد بسیار بستگی دارد. طبق تغییرات قانون برای انحصار وراثت در سال ۱۳۹۵ صددرصد روش خاصی برای این مالیات لحاظ شده است و نسبت هر کدام از ورثه با فرد فوت شده در میزان درصد مالیات بر ارث تاثیر می‌گذارد که در طبقه‌بندی وراث به آن اشاره شد.
ارزش اموال و دارایی‌های فرد متوفی یکی دیگر از عوامل مهم برای محاسبه میزان مالیات بر ارث و میراث است، قانون قدیم و جدید به تاریخ فوت متوفی مربوط است.
در قانون و تغییرات ۱۳۹۵ دارایی‌ها، ملک مسکونی، حساب بانکی و مغازه ارزش هرکدام کاملا جدا مشخص میشود؛ اما در قانون قدیم ارزش یکسان مشکلات خاصی را نیز به وجود می‌آورد.
تقسیم ارث و مالیات آن
تقسیم ارث از جمله فرایندهای است که جنجال بسیاری را از آن خود کرده و هر کدام از ورثه نسبت به نوع خویشاوندی خود سهم ارث خاصی را دریافت می‌کنند.
هر سهمالارث درصد مالیات خاصی دارد، که البته وسایل ضروری اسباب زندگی به هیچ عنوان به آن مالیات تعلق نمی‌گیرد. اما وسایل نقلیه، دارایی، ملک و زمین تا زمان پرداخت مالیات مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. طبقات ارث باعث میشود تا درصد مالیات سهم الارث هر فرد مشخص شود.
در قانون مدنی انتقال قهری و دارایی، اموال متوفی به ورثه تعلق می‌گیرد. برای تقسیم ارث باید ابتدا هزینه‌های دفن و کفن میت مشخص شود و بعد از هزینه کفن و دفن بدهی‌های میت تسویه شود و بعد از تمامی موارد تقسیم ارث مشخص میشود.
در تقسیم ارث هر فردی با توجه به شرایطی که وجود دارد برای استفاده از سهمالارث ابتدا باید به مالیات بر ارث و میراث توجه نماید.
تغییرات قانون مالیات بر ارث و میرات
شما در قانون ایران دارایی و اموال را باید حداقل تا شش ماه از تاریخ فرد فوت شده به اداره امور مالیاتی معرفی کنید. اسناد مربوط به اموال و دارایی به سازمان امور مالیاتی تحویل داده میشود و تمامی اموال و بدهی‌های فردی که فوت شده در اظهارنامه قید میشود و بعد از تشکیل پرونده فرد متوفی گواهی دال بر انحصار وراثت را صادر می‌کند؛
البته موارد گفته شده مربوط به قبل از سال ۹۵ است. اما در تغییرات ۱۳۹۵ مالیات بر ارث و میراث مسأله جدا نسبت به مالیات بر ارث بیان میشود و خانواده فرد فوت شده گواهی انحصار وراثت را دریافت می‌کرده و هنگام نقل و انتقال دارائی مالیات بر ارث آن را پرداخت می‌کنند.
در مورد تفاوت مدارک و سهمالارث تمامی دارایی‌های منقول و غیر منقول که قبل از تسویه بدهی‌های فرد موجود است به عنوان ماترک شناخته میشود. اما سهم الارث، هر آنچه که بعد از تسویه بدهی‌ها وجود دارد به عنوان سهمالارث مورد استفاده ورثه است.
در تقسیم بندی وراث هرچه طبقه پایین‌تر وجود داشته باشد مالیات بیشتری باید پرداخت کند و با تغییراتی که در قانون جدید و قدیم مالیات مالیات بر ارث و میراث گرفته است هزینه‌های کمتر و پایین‌تری را می‌توان در نظر گرفت.
مالیات بر ارث ملک تجاری
در مورد محاسبه مالیات بر ارث و میراث می‌توان به صورت تفکیکی این کار را انجام داد. تمامی اموال فرد فوت شده را به شکل موردی باید به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند و مالیات هر کدام از اموال محاسبه خود را در هنگام نقل و انتقال در نظر می‌گیرد.
تمامی سرمایه و اموالی که به وراث تعلق می‌گیرد، یکسان نیست و به شکل دیگری از اموال به می‌توان به کسب در آمد پرداخت. در مالیات بر ارث ملک تجاری جای حرف بسیاری نهفته است و قانون متفاوتی برای ملک تجاری وجود دارد که با درصد متفاوتی در طبقات وراث به آن در قانون مالکیت بر ارث برای ملک تجاری توجه میشود و یک قانون ثابت است و در تغییرات قانون ۱۳۹۵ با آن اشاره نشده است.
کلام آخر
در تغییرات قانون مالیات بر ارث و میراث ۱۳۹۵ می‌توان هزینه‌های پایین‌تری را برای تکمیل فرایند مالیات در سرمایه ارث در نظر گرفته و با توجه به طبقات تقسیم بندی وراث هرچه نسبت دو تیم وجود داشته باشد
مالیات بیشتری باید پرداخت شود. البته عواملی به معافیت از مالیات اشاره دارد که یکی از این دلایل بودن وسایل زندگی است. شما اموال و دارایی به دست آمده خود را جزء دوازدهم مهم زندگی در نظر بگیرید بین اموال و دارایی مالیات تعلق نمی‌گیرد.
در طبقه‌بندی وراث برای طبقه دوم و سوم، دو تا چهار برابر باید مالیات را در نظر بگیرند. برای مالیات بر ارث و میراث که شرایط خاصی لحاظ میشود و در برخی از شرایط مشاوره حقوقی می‌تواند این مالیات‌ها را مدیریت کند. در صورت شکایت درصد مالیات افراد به اداره امور مالیاتی مراجعه می‌کنند که مالیات بر ارث املاک مسکونی با شرایط ویژه همراه است.
در مورد محاسبه مالیات بر ارث و میراث تشکیل پرونده مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهند و اظهارنامه مالیاتی از جمله مدارک مهم به حساب می‌آید.
در مورد تفاوت سهم الارث، ماترک به دارایی و اموال قبل تصفیه بدهی متوفی و سهم الارث به دارایی و اموال بعد از بدهی متوفی می‌گویند و مالیات هرکدام متفاوت است که باید در مالیات بر ارث و میراث به این موارد دقت شود.
بیشتر بخوانید :
