طبق تعریف لغت نامه دهخدا، کلمه «ضمانت نامه» معنی تاوان‌داری و یا رفتارپذیری را می‌رساند. به این صورت که یک شخص می‌پذیرد که اگر بدهکار اصلی، بدهی خود را پرداخت نکند، او پرداخت بدهی را بر عهده می‌گیرد و از این پس او مسئول پرداخت آن بدهی می‌شود.
گاهی برخی از ضمانت‌ها به معنای این است که شخص ضامن باید هم بدهی را بپردازد و هم خسارت ناشی از عمل شخصی که ضمانت آن را قبول کرده است را جبران کند. البته بعضی از حقوق دانان با این مسئله مخالف هستند و بر این عقیده هستند که پرداخت خسارت احتمالی نباید جزء شروط ضمانت نامه باشد.
به هر حال با همه این مسائل عقد ضمانت نامه یا ضامن شخصی شدن، بسیار رایج ولی در عین حال بسیار پر ریسک است. به همین دلیل توصیه ما به شما این است که ضامن شخصی شوید که برای پرداخت بدهی به وی اطمینان دارید و هم چنین در صورتی ضامن شوید که از پشتوانه و توان مالی خود برای پرداخت بدهی اطمینان دارید.
ضمانت نامه بانکی یکی از مهمترین انواع ضمانت است. ضمانت نامه بانکی غیر قابل انتقال است و ضمانتی می‌باشد که از طرف بانک صادر می‌شود. ضمانت نامه‌های بانکی چون برای بستن قراردادهای کلان صادر می‌شوند پس اهمیت ویژه‌ای دارند و از مقررات خاصی پیروی می‌کنند.
ضمانت نامه بانکی چیست؟
ضمانت نامه بانکی که یکی از خدمات ارائه شده توسط بانک‌ها برای مشتریان خود است، با درخواست مشتری به بانک منعقد می‌شود. باید بدانید که بانک‌ها با این نوع ضمانت نامه‌ها هم کسب سود کرده و هم مبادلات اقتصادی را تسهیل و هم چنین به رشد اقتصاد کشور کمک شایانی می‌کنند.
مشتری که درخواست چنین ضمانتی را از بانک دارد، معمولا یا کارفرما است یا از صاحبان پروژه‌های بزرگ و کلان است و یا همین طور می‌تواند از طرف دولت باشد. اگر با درخواست وی توسط بانک موافقت شود، یعنی بانک ضامن آن مشتری شده است.
همچنین بخوانید : سفته چیست؟
ضمانت نامه بانکی به این صورت عمل می‌کند که بانک ضمانت می‌کند اگر مشتری، یعنی کسی که بدهی او ضمانت شده است در وقت مقرر شده تعهدات خود را نپردازد یا به آنها عمل نکند، با اطلاع ذینفع، یعنی شخص و یا سازمانی که ضمانت به نفع او شده و درخواست ضمانت نامه کرده است، مبلغ تعیین شده در قرارداد یا ضمانت نامه را بانک می‌پردازند.
این مبلغ را بانک‌ها به صورت معمول با وجه نقد یا به حواله کرد وی پرداخت می‌کنند.
می‌توان این گونه نتیجه گیری کرد که ضمانت نامه‌های بانکی سند یا قراردادی است که در آن ضامن (صادرکننده) به درخواست مضمون عنه (متقاضی) متعهد می‌شود که بدون هیچ گونه شرط یا قیدی به صورت عندالمطالبه یا با رسیدن زمان معین شده، مبلغ معین شده را به صورت وجه نقد به خاطر موضوع خاصی که مرتبط با مضمون عنه یا متقاضی است به مضمون له یا ذینفع و یا به حواله کرد او بپردازد.
ارکان اصلی ضمانت نامه‌های بانکی
- ضامن (یعنی همان شخص یا بانک ضمانت کننده)
- مضمون عنه (یعنی متقاضی برای ضمانت)
- مضمون له (یعنی شخص ذینفع)
- مبلغ ضمانت نامه (یعنی وجه الضمان)
- موضوع و بندهای ضمانت نامه
برای قراردادهای متفاوت و مختلف، ضمانت نامه‌های متفاوت و مختلفی نیز صادر می‌شود که در آن موضوع و مبلغ ضمانت نامه و یا مضمون له و مضمون عنه هم متفاوت هستند.
ویژگی‌های ضمانت نامه‌های بانکی
ضمانت نامه‌های بانکی ویژگی‌های خاصی دارند که از قرار زیر است:
- باید بدانید که ضمانت نامه‌های بانکی غیر قابل برگشت هستند. به این معنا که بانک ضامن بعد از قبول تعهدات و اخذ قرارداد ضمانت نامه، به هیچ وجه نمی‌تواند از تعهد خود سر باز بزند.
- ضمانت نامه‌های بانکی یکی از قراردادهای پایه مستقل است و فقط و فقط در صورت مطالبه وجه الضمان از طرف مضمون له یا شخص ذینفع قابل پرداخت می‌باشد.
- همان طور که قبلا نیز اشاره کردیم، ضمانت نامه‌های بانکی غیر قابل انتقال هستند و مضمون له یا ذینفع نمی‌تواند آن را به شخص دیگری انتقال دهد. ضمانت نامه بانکی صادر شده تنها در زمانی قابل استفاده است که شخص ذینفع (شخصی که ضمانت به نفع وی شده است) طبق مواد یا موارد ضمانت نامه بانکی، طلب خود را درخواست کند.
انواع ضمانت نامه‌های بانکی
ضمانت نامه‌های بانکی انواع مختلفی دارند که برای قراردادها و تعاملات مختلف استفاده می‌شوند.
- ضمانت نامه‌های مزایده یا مناقصه
ضمانت نامه‌های مزایده و یا مناقصه یکی از انواع ضمانت نامه‌های بانکی است. در سازمان‌ها و یا موسسات دولتی این کار یک امر رایج است. این موسسات برای خرید یا فروش کالاها یا اقلام خود، اقدام به برگزاری مناقصه و مزایده می‌کنند.
شرکت کننده‌ها در مزایده یا مناقصه علاوه بر پیشنهاد خود برای خرید یا فروش، ضمانت نامه‌ای به برگزار کننده مناقصه نیز ارائه می‌دهند که اگر برنده این مناقصه یا مزایده شدند ذینفع آن ضمانت نامه بتواند از مواد آن استفاده کند.
- ضمانت نامه تعهد پرداخت
رایج‌ترین نوع ضمانت نامه‌های بانکی، ضمانت نامه تعهد پرداخت است که برای پرداخت دیونی با فرا رسیدن زمان موعد مقرر از طرف بانک صادر می‌شود.
انواع دیگر ضمانت نلمه‌های بانکی که کمتر و در موارد خاص به کار برده می‌شوند عبارتند از:
- ضمانت نامه بانکی حسن انجام کار
- ضمانت نامه بانکی – گمرکی
- ضمانت نامه بانکی پیش پرداخت
- ضمانت نامه بانکی پیمان
- ضمانت نامه بانکی استرداد کسور وجه الضمان
- ضمانت نامه بانکی حسن انجام تعهدات قرارداد
مندرجات ضمانت نامه‌های بانکی
مندرجات ضمانت نامه‌های بانکی به آن چیزهایی گفته می‌شود که باید در ضمانت نامه‌ها درج شوند. بنابراین این کار بسیار مهم است و دقت ویژه و خاصی را می‌طلبد. مندرجات ضمانت نامه‌های بانکی به شرح ذیل است:
- مشخصات کامل و نشانی مضمون عنه یا مشتری ( یعنی کسی که درخواست ضمانت کرده است)
- مشخصات کامل و نشانی مضمون له یا ذینفع ( یعنی کسی که بانک قرار است به نفع وی ضمانت کند)
- نام بانک یا موسسه اعتباری و مشخصات کامل شعبه صادر کننده ضمانت نامه بانکی
- تاریخ صدور ضمانت نامه
- موضوع رابطه پایه که ضمانت نامه به دلیل آن قرار است صادر شود.
- شماره ضمانت نامه
- وجه الضمان یا مبلغ ضمانت نامه، هم به صورت عدد و هم به صورت حروف
- مدت زمان اعتبار ضمانت نامه
- شرایط قرارداد طبق توافق طرفین مثل شرطی که باعث پایان یافتن اعتبار ضمانت نامه بانکی خواهد شد
- تمبر مالیاتی
بعد از درج تمام موارد بالا که ضروری هستند، باید ضمانت نامه بانکی در سامانه سپام ثبت شده و شماره ضمانت نامه مورد نظر از سامانه اخذ شود.
تاکید می‌کنیم که مندرجات ضمانت نامه بانکی حتما باید به صورت کامل درج شوند تا آن ضمانت نامه بانکی اعتبار داشته باشد.
همچنین بخوانید : چک بین بانکی یا رمزدار چیست؟
شرایط صدور و اخذ ضمانت نامه‌های بانکی
بانک‌ها و موسسات اعتباری برای صدور ضمانت نامه بانکی، با در نظر گرفت توان پرداخت افراد، وثیقه‌های مختلف و متعددی را دریافت می‌کنند که به صورت معمول یک یا ترکیبی از دو مورد ذیل است:
- تاییدیه یا ضمانت نامه یا معرفی نامه از طرف موسسات مالی یا بانک‌ها و یا هم چنین موسسات معتبر غیر مالی خارجی.
- سفته‌های قابل قبول برای بانک.
- اموال غیر منقول.
- سهام شرکت‌ها یا موسساتی که در سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده باشند.
- برگ وثیقه‌ی انبار‌های عمومی مربوط به کالاهای مختلف.
- کشتی و یا هواپیما.
- طلا یا وجه نقد.
- اوراق قرضه دولتی و یا اوراق مشارکت تایید شده بر اساس مجوز بانک مرکزی.
- سپرده‌ی سرمایه گذاری به صورت مدت دار یا حساب‌های پس‌انداز قرض الحسنه نزد بانک.
سخن آخر
نکات بسیار مهمی در خصوص ضمانت نامه‌های ریالی – بانکی وجود دارد.
- ضمانت نامه‌های بانکی قابل تمدید هستند اما تمدید این نوع ضمانت نامه‌ها فقط به درخواست ذینفع یا مضمون له، آن هم قبل از فرا رسیدن زمان خاتمه و هم چنین حداکثر به مدت یک سال با موافقت واحد صادر کننده، امکان پذیر است.
- ضمانت نامه‌های بانکی غیر قابل تنزیل و غیر قابل انتقال است و برای مطالبه مبلغ دقیق نوشته در مندرجات ضمانت نامه فقط شخص نوشته شده در قسمت ذینفع، می‌تواند به بانک مراجعه کند.
- تا قبل از زمان انقضای ضمانت نامه مبلغ درج شده در آن باید بدون هیچ تشریفات یا امور اداری خاصی به درخواست ذینفع یا مضمون له باید به وی پرداخت گردد.
- در خصوص ضمانت نامه‌های بانکی شرکت در مزایده یا مناقصه، میزان سپرده نقدی ضمانت نامه‌های بانکی حداکثر دو درصد می‌باشد.
- در خصوص ضمانت نامه‌های بانکی تعهد پرداخت میزان سپرده نقدی، حداکثر بیست درصد است.
- در سایر ضمانت نامه‌های بانکی حداقل ده درصد مبلغ ضمانت نامه به عنوان سپرده نقدی الزامی است.
نباید فراموش شود که افرادی که ضمانت نامه های بانک ملی ایران به آنها تعلق گرفته می شود می توانند جهت استعلام و اطمینان از صحت و اصالت آن از طریق مراجعه به سایت بانک و با تکمیل موارد خواسته شده و وارد کردن کد رهگیری گرفته شده از سامانه سپام، اطلاعات لازم را به دست آورند.
همچنین بخوانید :
سلام. ممنون از اطلاعاتی که قرار دادین، خیلی جامع و کامل بود، مرسی
سلام دوست عزیز.خواهش میکنم.ممنون از توجه شما