روش های هزینه یابی در حسابداری صنعتی

روش های هزینه یابی در حسابداری صنعتی

روش های هزینه یابی در حسابداری صنعتی در سازمان­ های تولیدی مانند اصول انباشت هزینه و شناسایی آن­ها با محصولات، واضح ­تر و مشهودتر است و بنابراین اصول مورد استفاده توسط یک شرکت تولیدی – صنعتی اغلب توسط سایر سازمان ­ها برای جمع آوری هزینه­ ها نیز استفاده می­شود. در صنعت هزینه ­ها جمع می­شود و بر­اساس روش ­های زیر برای حسابداری هزینه­ ها اختصاص می یابد.

قبل از پرداختن به روش­ های حسابداری صنعتی باید بگوییم حسابداری صنعتی در زمینه جمع آوری داده ­ها و اطلاعات مربوط به عوامل هزینه، محاسبه بهای تمام شده خدمات، تولیدات و محصولات، تجزیه و تحلیل گزارش­ها، بررسی راه­ های تولید و بیان روش­ های تقلیل بهای تمام شده تولیدات می­پردازد.

انواع روش هزینه یابی در حسابداری صنعتی

۱) هزینه خاص سفارش

۲) هزینه­ های عملیاتی

اما طبق گفته آقای باتی”بسیاری از سیستم­ های هزینه ­یابی به طور منظم در گروه هزینه­ های شغلی یا فرآیندی قرار نمی ­گیرند. اغلب، سیستم ها و نرم افزارهای حسابداری و مالی از برخی ویژگی­ های هر دو سیستم اصلی هزینه ­یابی استفاده می کنند “. به همین دلیل است که وی اصطلاح “سیستم­ های هزینه­ یابی ترکیبی” را برای تمام روش ­هایی که ویژگی ­های روش­ های اساسی هزینه یابی را با هم ترکیب می کند، به کار می برد.

هزینه خاص سفارش

 I.C.M.A. هزینه خاص سفارش را این­گونه تعریف می­کند. “دست ه­ای از روش ­های اساسی هزینه­ یابی که در مواردی که شامل قراردادها، مشاغل و موارد دیگر مانند این است؛ هر یک از آن ­ها با دستور یا قرارداد خاصی مجاز است”. این روش در نوع سفارش محصولات به کار رفته است که کاملاً به مشخصات مشتریان بستگی دارد. به همین ترتیب هیچ استانداردی در فرآیند تولید برای یکنواختی وجود ندارد.

در زیر روش­ های مختلف هزینه یابی وجود دارد که در گروه هزینه­ های خاص سفارش قرار می گیرند:

هزینه کار در هزینه یابی در حسابداری صنعتی

 I.C.M.A. هزینه ­یابی شغل را چنین تعریف می‌کند: “آن شکل از هزینه­ یابی سفارش خاص که در مواردی که کار برای الزامات خاص مشتری انجام می شود”، اعمال می­گردد.

طبق این روش، هزینه­ های مربوط به هر شغل، سفارش کار یا پروژه به طور جداگانه جمع آوری و انباشته می شود. هر شغل را می­توان به طور جداگانه شناسایی کرد. بنابراین تجزیه و تحلیل هزینه با توجه به هر شغل ضروری می شود.

برای انباشت هزینه برای هر شغل کارت شغلی تهیه می­گردد. این روش برای چاپگرها، تولیدکنندگان ابزار ماشین، کارخانه­ های ریخته­ گری و مهندسی عمومی، دکوراسیون داخلی، نقاشان، تعمیرگاه ­ها و غیره قابل استفاده است.

هزینه های دسته ای

 I.C.M.A.هزینه دسته­ ای را به این صورت تعریف می کند: “آن شکل از هزینه خاص سفارش که در مواردی که اقلام مشابه به صورت دست ه­­ای برای فروش یا استفاده در بنگاه تولید می شوند”، اعمال می­گردد.

این روش نوعی هزینه ­یابی شغل است. در این روش، هزینه یک دسته یا گروه از محصولات یکسان مشخص می­شود و بنابراین، هر دسته از محصولات یک واحد هزینه است که هزینه ­های آن جمع می شود. این روش در کارخانه ­های بیسکویت، نانوایی ها، لباس­ های آماده، سخت­ افزارها مانند پیچ و مهره، کفش، اسباب بازی، دارو و داروسازی و غیره استفاده می­شود.

هزینه های قرارداد در هزینه یابی در حسابداری صنعتی

 I.C.M.A. هزینه­ یابی قرارداد را چنین تعریف می کند: “آن شکل از هزینه ­یابی سفارش خاص که در مواردی که کار برای نیازهای ویژه مشتری انجام می­شود و هر سفارش طولانی است” اعمال می شود.

واحد هزینه در اینجا قراردادی است که مدت طولانی دارد و ممکن است بیش از یک سال مالی ادامه یابد. برای هر قرارداد حساب جداگانه­ ای نگهداری می­شود. این روش توسط سازندگان، پیمانکاران مهندسی عمران، شرکت های مهندسی ساخت و ساز و غیره استفاده می شود.

هزینه های چندگانه و مرکب

این یک کاربردی بیش از یک روش برای تعیین هزینه در مورد همان محصول است. این روش در صنایعی مورد استفاده قرار می گیرد که تعدادی از اجزا به طور جداگانه تولید شده و سپس در محصول نهایی جمع می شوند. در چنین صنایعی از نظر قیمت، مواد مورد استفاده و فرآیند تولید، هر یک از اجزا متفاوت است.

بنابراین لازم است هزینه هر مولفه برای این منظور مشخص شود. همچنین ممکن است هزینه­ های فرآیند اعمال گردد. برای تعیین هزینه محصول نهایی، ممکن است هزینه­ های دسته ­ای اعمال شود.

این روش در کارخانه ­های تولید دوچرخه، اتومبیل، موتور، رادیو، تلویزیون، ماشین تحریر، هواپیما و غیره استفاده می­شود. این روش به طور کامل از آخرین I.C.M.A کنار گذاشته شده است.

هزینه یابی در حسابداری صنعتی در خصوص هزینه ­های عملیاتی

 I.CM.A. هزینه عملیاتی را اینگونه تعریف می کند: “دسته ای از روش ­های اساسی هزینه­ یابی که در مواردی که کالاها یا خدمات استاندارد شده از دنبال ه­ای از عملیات یا فرایند تکراری و کم و بیش مداوم حاصل می­شوند که قبل از متوسط ​​شدن نسبت به واحدهای تولید شده در طول دوره، از آن­ها هزینه می شود”.

در زیر روش های مختلف هزینه ­یابی وجود دارد که در گروه هزینه­ های عملیاتی قرار می گیرند:

هزینه فرآیند

I.C.M.A.  هزینه یابی فرآیند را اینگونه تعریف می کند: “آن نوع هزینه­ یابی عملیاتی که در جایی که کالاهای استاندارد تولید می شوند”، اعمال می شود.

این یک روش هزینه­ یابی است که در مرحله انجام هر فرآیند و همچنین پس از اتمام تولید نهایی مشخص می­شود. در مواردی که تولید به دنبال یک روند متوالی دنبال می­شود، از این نوع هزینه ­یابی استفاده می­گردد. به همین ترتیب، تولید متناوب نیست بلکه مداوم است.

هر فرآیند یک مرحله متمایز از تولید را نشان می دهد و خروجی یک فرآیند ورودی فرآیند زیر می­شود. هزینه واحد با میانگین هزینه بیش از واحدهای تولید شده حاصل می شود و هزینه هر واحد از هر فرآیند مشخص می­گردد.

همچنین بخوانید : اصول حسابداری چیست؟

این روش در صنایع مختلف از جمله مواد شیمیایی، تصفیه روغن، کاغذ سازی، آرد، تولید سیمان، شکر، لاستیک، منسوجات، صابون، شیشه، فرآوری مواد غذایی و غیره استفاده می شود.

هزینه های عملیاتی یا خدماتی

 I.C.M.A. هزینه خدمات را چنین تعریف می کند: “آن نوع هزینه عملیاتی که توسط یک شرکت یا یک مرکز هزینه خدمات در یک شرکت ارائه می شود”.

این روش هزینه یابی توسط بنگاه ­های اقتصادی كه در برابر تولید و عرضه محصولات ملموس خدمات ارائه می دهند، استفاده می­شود.

این یک روش اساسی هزینه ­یابی است که در آن فقط خدمات ارائه می­گردد. این هزینه یک واحد خدمات ارائه شده را تأیید می کند. این روش برای شرک ت­های حمل و نقل، شرکت­ های تأمین برق، بیمارستان­ ها، هتل ­ها، غذاخوری، شرکت­ های گاز، موسسات آموزشی و غیره قابل استفاده است.

هزینه واحد یا خروجی

این یک روش هزینه ­یابی توسط واحد تولید است که در آن تولید مداوم است و واحدها یکسان هستند. در بعضی موارد ممکن است از نظر اندازه، شکل، کیفیت و غیره این واحدها با هم متفاوت باشند. این روش با عنوان Single Costing نیز نامیده می شود زیرا فقط یک نوع محصول به تنهایی تولید می شود.

نمونه ­هایی از صنایعی که این روش در آن­ها کاربرد دارد عبارتند از: معادن، کارخانه ­های تولید آرد، کارخانه­ های کاغذ، کارخانه­ های نساجی، آجرسازی، رادیو، دوربین، مداد، تخته سنگ، محصولات لبنی و غیره. به طور کلی مجموعه خاصی از شیت ­ها مورد نیاز نیست و اطلاعات مربوط به هزینه آن­ها در قالب بیانیه ای معروف به Cost Sheet ارائه می شود.

هزینه یابی در حسابداری صنعتی؛ هزینه وزارتخانه

یک کارخانه ممکن است به چند بخش تقسیم شود و گاهی اوقات با تخصیص هزینه ابتدا به بخش ­های مختلف و سپس محصولات مختلف تولید شده در آن بخش، نتایج خوبی بدست می‌آید.

مطابق این روش، هزینه انجام شده برای نگهداری یک بخش خاص مشخص می شود. دو هدف برای استفاده از این روش، یعنی کنترل هزینه­ های بخش و شارژ هزینه ­های یک بخش یا محصول نهایی وجود دارد.

هزینه یابی در حسابداری صنعتی با توجه به هزینه های عملیاتی

این یک نوع خاص از هزینه ­های فرآیند است و به تعیین هزینه عملیات اشاره دارد. هزینه هر واحد با تقسیم هزینه یک عملیات بر تعداد واحدهای انجام شده در مرکز عملیات حاصل می شود. برای شرکت­ های بزرگ اغلب لازم است هزینه عملیات مختلف مشخص شود. کنترل هزینه را می توان با هزینه­ یابی عملیات به طور موثرتری انجام داد.

جمع بندی

در حسابداری صنعتی اطلاعات مربوط به عوامل تعیین­ کننده هزینه و محاسبه بهای تمام شده محصولات و همچنین خدمات، جمع‌آوری می‌شود. پس از آن صورت‌های مالی و گزارش‌ها تجزیه و تحلیل می­گردد و پس از آن روش هایی جهت کاهش بهای تمام شده محصولات ارائه و پیشنهاد می­شود.

نویسنده: احسان مهدیزاده