در زمینه ارث و میراث، دو دسته معافیت‌های مالیاتی داریم، یکی معافیت‌های عمومی و دیگری ویژه مشمولین قانون قدیم است. قانون مالیات ارث حدود ۵ سال پیش یعنی در سال ۱۳۹۵، تعدیل یافت. با توجه به این موضوع، کسی که از سال ۱۳۹۵ به بعد فوت می‌کند، وراث او باید از قانون جدیدی پیروی کنند. اما اگر فرد متوفی، قبل از سال ۹۵ فوت کرده باشد، مشمول قانون جدید نمی‌شود و وراث او باید از قانون قبلی پیروی کنند. قانون جدیدی که وضع شده است یکسری معافیت‌های جدیدی دارد اما قانون قبلی دارای معافیت‌های بیش‌تری بود.
معافیت‌های قانون جدید مالیات بر ارث
مطابق با ماده ۲۴، قانون جدید مالیات‌ها، موارد زیر دیگر نیازی به مالیات بر ارث ندارند.
- بدهکاری‌های فردی که فوت شده است.
- هزینه‌های مرتبط با کفن و دفن متوفی
- خسارت‌های فوت و دیه در زمانی که مقصریم.
- بیمه‌های عمر و زندگی.
- اموالی که وقف یگان‌های دولتی است.
- مبالغی که توسط کارفرما یا موسسات بیمه می‌شود.
- مبالغی که مربوط به مستمری، بازنشستگی، پس‌انداز است.
معافیت‌های ویژه‌ی مشمولین قانون قدیم
- سپرده‌های بانکی که فرد فوت شده دارا است، ۸۰ درصد
- سهام شرکت‌های غیر بورسی، ۴۰ درصد
- سهام شرکت‌هایی که در بورس فعالیت مثبتی دارند، ۴۰درصد
- موجودی حساب غیر بانکی فردی که فوت کرده است، ۸۰ درصد.
- ارزش دارایی‌هایی که در بخش‌های صنعتی و… موجود است، ۴۹ درصد.
نکته‌ای که در مورد معافیت‌های مالیاتی وجود دارد این است که وارث‌هایی که در طبقه اول قرار دارند مانند پدر مادر، زن، شوهر، فرزندان و نوه‌ها باید مبلغی را به عنوان مالیات پرداخت کنند.
چه کسانی از مالیات بر ارث معاف هستند ؟
بر اساس قوانینی که اکنون وضع شده است و طبق ماده ۲۵، وراث درجه یک و دو خانواده شهدا و ایثارگران مانند پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند، نوه و برادر، خواهز، اولاد آن‌ها و…. نیازی به پرداخت مالیات بر ارث ندارند و معاف محسوب می‌شوند. البته برای این که معافیت از ارث آن‌ها تایید شود، باید تاییدیه از نیروهای مسلح و یا بنیاد شهید داشته باشند تا از پرداخت مالیات بر ارث راحت شوند.
معافیت از مالیات بر ارث خانواده ایثارگران
یکی از موضوعات همیشگی ما با مشتریان، این است که درمورد معافیت از مالیات ارث چیزی نمی‌دانند، البته به طور قطع برای خانواده‌های محترم ایثارگران، نمی‌توان معافیت ویژه‌ای در نظر گرفت و در واقع قانونی برای این خانواده‌های محترم استثنایی ندارد.
آشنایی با اموال معاف از مالیات بر ارث
زمانی که شخصی فوت می‌کند، کلیه اموال و دارایی‌هایی که به اسم او است، بین وراث باید تقسیم شود، این کار انحصار وراثت نام دارد که دارای پروسه نسبتا طولانی است. در یکی از مراحل این کار باید اموال معاف از مالیات بر ارث مشخص شود.
چه اموالی معاف از مالیات بر ارث هستند؟
مالیات بر ارث از انواع مالیاتی است که می‌توان آن را به عنوان مالیات مستقیم در نظر گرفت. در زمانی که تقسیم‌بندی اموال انجام می‌گیرد برخی از اموال هستند که مشمول پرداخت مالیات‌اند اما برخی دیگر نیازی به پرداخت مالیات برای آن‌ها نیست. همان طور که پیش‌تر گفته شد برای این که بدانید کدام یک از ارثیه شما دارای مالیات بر ارث هستند بهتر است استعلام بگیرید؛ در هر صورت ما برای کمک به شما لیستی از اموالی که از مالیات معاف هستند را آماده کرده‌ایم که در پایین می‌توانید مشاهده نمایید.
تمامی دارایی‌ها و اموالی که مربوط به شخص فوت شده است دارای مالیات بر ارث است؛ اما در این بین استثنایی نیز وجود دارد که توسط خود قانون گذار مشخص می‌شود و می‌توانید برخی از اموال را از پرداخت مالیات بر ارث معاف کند.
لیست اموالی که از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند
- تمامی اسباب و اثاثیه‌ای که داخل منزل شخص فوت شده قرار دارد.
- مبالغی که از طرق دولت تحت عنوان بازنشستگی پرداخت می‌شود.
- اگر اموالی توسط دولت و براساس قوانین از مالکیت فرد فوت شده درآمده باشد یا فرد دیگری صاحب ِآن اموال شده باشد.
- اموالی که برای دولت وقف شده‌اند دیگر به نام فرد نیستند و فرد هیچ گونه حقی بر آن‌ها ندارد و دولت می‌تواند برای این اموال هر تصمیمی بگیرد.
- مرخصی استحقاقی و مبالِغ مرتبط با آن
- برای وراثی که در طبقه اول مالیات قرار گرفته‌اند به طور مثال پدر، مادر، فرزند، همسر و… باید سه میلیون تومان برای معافیت از این کار پرداخت کنند.
- نکته مهم این است که اگر شخصی توان کار ندارد و یا دچار معلولیت است و در طبقه اول وراث قرار دارد و باید ۵ میلیون تومان معافیت پرداخت کند.
- در خدمات مرتبط با معدن یا صنعت و یا کشاورزی نیز برای شخص معافیت‌هایی در نظر گرفته شده است.
نکته جالب و قابل توجه این است که مالیات بر ارث را آخر از همه محاسبه می‌کنند یعنی زمانی که فرد از دنیا رفته است و تمام بدهی، هزینه‌های خاکسپاری و وام‌های قرض الحسنه او پرداخت شده باشد.
ارث چیست؟
اگر بخواهیم یک تعریف ساده از ارث داشته باشیم باید بگوییم که کلیه اموال و دارایی‌هایی که شخص پس از مرگ برای بازماندگان نزدیک می‌گذارد. تقسیم ارث شرایط و قوانین خاص خود را دارد؛ تقسیم‌بندی ارث بین وراث به دو صورت انجام می‌گیرد، قسمتی از ارث طبق وصیت نامه‌ای که متوفی پیش از مرگ برای خانواده نزدیک خود می‌نویسد. در بخشی از وصیت‌نامه به معرفی اموال و دارایی خود و تقسیم آن‌ها بین وراث می‌پردازد و در بخش دیگر مطابق با قوانین تقسیم می‌شود.
وراث شامل چه افرادی می شود؟
وراث افرادی هستند که با توجه به نزدیک با دور بودن نسبت خود می‌توانند از ارثی که فرد متوفی برای آن‌ها می‌گذارد استفاده نمایند.
وراث با توجه به ارتباطی که با متوفی دارند، به سه دسته تقسیم می‌شوند.
- دسته اول: مادر، پدر، فرزند، زن یا شوهر
- دسته دوم: پدربزرگ، مادربزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آن‌ها هستند.
- دسته سوم: خاله، عمه، دایی و عمو و فرزندان آن‌ها است.
لازم به ذکر است که افراد دسته یا طبقه اول که پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و… است، ارتباط بیش‌تری با متوفی دارند و از اهمیت بیش‌تری برخوردار هستند و مالیات کم‌تری می‌پردازند.
مراحل انحصار وراثت
برای این که مشخص شود که چه اموالی از مالیات معاف هستند، در مرحله اول باید وراث، گواهی انحصار وراثت را دریافت نمایید.
انحصار وراثت دارای چندین مرحله است که پس از اجرای آن‌ها می‌توان اموال را بین بین وراث تقسیم گردد. در مرحله اول یکی از وراث به نمایندگی از بقیه یا نمایندگی قانونی وراث برای دریافت گواهینامه انحصار وراثت اقدام می‌نمایند. در این مرحله باید مدارک شناسایی فرد فوت شده مانند شناسنامه و کارت ملی و مدارک شناسایی وراث، وصیت نامه شخص فوت شده و گواهی فوت را به شورای حل اختلاف برده و فرمی را دریافت کنند؛ سپس پس از تکمیل فرم، فرم را همراه با مدارک قبلی به دفتر ثبت اسناد رسمی می‌برند؛ در این قسمت باید صحت اموال نوشته شده و وراث بررسی شود، پس از استعلام و صحت اطلاعات، آگهی در روزنامه کثیر الانتشار چاپ می‌شود تا مطمئن شوند که وراث دیگری وجود ندارد. پس از گذراندن این مراحل، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود و تقسیم اموال انجام می‌گیرد.
استعلام گواهی مالیات بر ارث مفید است؟
تاثیری که استعلام گرفتن از گواهی مالیات دارد این است که شما می‌توانید متوجه شوید که چه دارایی‌هایی که به شما ارث رسیده یا ارث می‌رسد، باید برای آن‌ها مالیات پرداخت کنید.
فرار از مالیات بر ارث چه عواقبی دارد؟
زمانی که مالیاتی بر ارثی که دریافت کرده‌اید، تعلق می‌گیرد شما مستلزم به پرداخت آن هستید و باید سریع‌تر نسبت به پرداخت آن در اداره مالیات اقدام نمایید. اگر بخواهید مالیات بر ارث خود را نپردازید بدون شک با جریمه‌های سنگینی مواجه خواهید شد؛ پس بهتر است قبل از تاخیر در پرداخت، نسبت به پرداخت مالیات بر ارث خود اقدام نمایید.
مشخص شدن اموال مشمول مالیات بر ارث چگونه است؟
اگر به دنبال این هستید که بدانید کدام یک از اموالی که به شما ارث رسیده است، مشمول مالیات می‌شود باید از استعلام گواهی مالیات بر ارث استفاده کنید. این استعلام به طور دقیق اطلاعاتی درمورد مالیات و دارایی و هر چه نیاز دارید، به شما می‌دهد.
تاریخچه مالیات بر ارث در ایران
قوانین و مقرراتی که مرتبط با ارث و میراث است از سال ۱۳۱۶ در کشور آغاز شد که همانند قوانین دیگر تا کنون تغییرات زیادی کرده است.
آخرین تغییراتی که روی قوانین مالیات بر ارث ایجاد شد، مربوط به سال ۱۳۹۵ بود که برخی موارد این قانون تغییر یافت و مواردی از آن کم و مواردی نیز اضافه شد. اما تنها نکته‌ای که شاید برای افرادی که سال ۹۴ به قبل فوت کرده‌اند، بد باشد این است که آن‌ها مشمول تغییرات قوانین نمی‌شوند.
در قانون قدیم معیار محاسبه مالیات بر ارث چیست؟
در قوانینی که قبلا وجود داشت برای محاسبه مالیات، میزان ارزش ما ترک را در نظر می‌گرفتند. بر این اساس که اگر ارزش مجموع ما ترک افزایش پیدا می‌کرد، نرخ مالیات نیز زیاد می‌شد. برای محاسبه مالیات، با ارزش ماترک ۵۰۰۰۰۰۰۰۰ میلیون ریال این گونه عمل کنید:
اگر وارث از طبقه اول باشد یعنی، پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و با نوه باشد، مالیان ۳۵ در صد مجموع دارایی ما ترک است؛ اگر وارث از طبقه دوم باشد یعنی مادربزرگ، پدر بزرگ، خواهر، برادر و یا فرزندان آن ها باشد، مالیات ۴۵ در صد مجموع دارایی ماترک و اگر وارث از طبقه سوم یعنی عمو، عمه، خاله، دایی و یا فرزندان آن ها باشد، مالیات ۶۵ در صد مجموع دارایی ما ترک است.
اصلاً چرا باید مالیات بر ارث پرداخت کنیم؟
قبل از این که مالیات بر ارث را پرداخت نکرده‌اید، نمی‌توانید ماترک فردی که فوت شده است را انتقال دهید و یا حتی بفروشید. علت این موضوع این است که با فوت فرد، هنوز اموالی که شخص دارا است، به نام خودش است و وارث او نمی‌تواند هیچ گونه اقدامی انجام دهد. بنابراین قبل از اقدام برای کاری باید سند تک برگ اموال به نام وارث باشد.
مالیات بر ارث مغازه چقدر است؟
در قوانین جدیدی که در مالیات بر ارث اعمال می‌شود، مالیاتی که وارثین برای ارث خود که یک مغازه است باید بدهند، به این صورت است که ابتدا کارشناس اداره مالیات، مغازه را بررسی و قیمت گذاری می‌کند و پس از آن مالیات باید ۳ درصد از کل مبلغ اعلام شده برای مغازه محاسبه می‌شود. همچنین اجناسی که داخل مغازه نیز هستند باید به طور کلی و در مجموع محاسبه شوند و سه درصد از مجموع قیمت اجناس باید به عنوان مالیات پرداخت شود.
مالیات بر ارث خودرو چقدر است؟
با توجه به قانونی که از سال ۱۳۹۵ تغییر یافت مالیاتی که برای ارث خودرو دریافت می‌شود، برابر ۲ در صد قیمتی است که توسط کارشناس اداره مالیات، قیمت‌گذاری می‌شود. البته این میزان برای طبقه اول وارثین یعنی پدر، مادر، زن و شوهر و… است و برای طبقات پایین‌تر یعنی طبقه دوم و سوم نیز باید قوانین اعمال شود به میزان ۲ و ۴ برابر بیشتر از وارثین طبقه اول باشد.
مالیات بر ارث ملک مسکونی چقدر است؟
قوانین مالیاتی مرتبط با املاک و مسکن کمی پیچیده‌تر است، به این دلیل که ابتدا کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی باید ملک را بررسی کرده و قیمت‌گذاری کند. سپس مانند موارد بالاتر برای طبقات مختلف وارثین، میزان مالیات متفاوتی در نظر گرفته می‌شود و طبقه اول وارثین که پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند، و.. است. مالیات کم‌تری پرداخت می‌کنند در حدور هفت ونیم درصد ولی طبقات دو و سه باید دو و چهار برابر بیش تر نسبت به طبقه اول وارثین بپردازند.
چگونه کم ترین مالیات بر ارث را پرداخت کنیم؟
شاید برخی از افراد با مطالعه قوانین و در صد های بیان شده، گمان کنند که انجام محاسبات و پرداخت مالیات به راحتی توسط خود فرد امکان‌پذیر است؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید که در زمان‌هایی که مبلغ مالیات بالا است، روش محاسبات تغییر می‌کند و یا تبصره‌ای نیاز است تا مجبور به پرداخت هزینه‌های زیاد نباشید. پس بهتر است با یک مشاوره مالیاتی ارتباط بگیرید تا در مسیر پرداخت مالیات بر ارث به شما کمک کند.
وکیل مالیات بر ارث
زمانی که میزان ارثی که به وارثین می‌رسد، زیاد باشد، برای پرداخت مالیات دقت زیادی باید انجام گیرد؛ زیرا در صورت انجام یک اشتباه ممکن است هزینه‌های زیادی را پرداخت کنید. به همین دلیل اگر از قوانین و مقررات مالیات بر ارث مطلع باشید دچار اشتباه نمی‌شوید. در صورتی که این دانش را به طور کمال ندارید باید کار را به یک فرد خبره و آگاه در این زمینه بسپارید تا به شما راهنمایی دهد. همچنین تمامی موارد و مدارکی که برای پرداخت مالیات نیاز است توسط وکیل مالیات بر ارث به وارثین اطلاع داده می‌شود. برای پرداخت مالیات بر ارث همانند مالیاتهای دیگر نیاز به تکمیل فرم و اظهارنامه دارد که بهتر است با مشاور مالیاتی مشورت شود تا زیر نظر او اظهارنامه و موارد دیگر تکمیل شود و وارثین ضرری نبینند و نخواهند مبلغ زیادی از سهم‌الارث خود را برای مالیات بدهند.
معافیت های مالیات بر ارث
زمانی که قوانین مرتبط با مالیات بر ارث از سال ۱۳۹۴ تغییر یافت، دیگر برخی موارد در پرداخت مالیات تاثیری نداشت و بالعکس برخی موارد دیگر به آن اضافه شد، مواردی که از قوانین حذف شدند، در اصطلاح موارد معاف از مالیات نامیده می‌شوند. این موارد شامل حقوقی که بازنشسته دریافت می‌کند، میزان پس‌اندازی که دارد، مرخصی استحقاقی و… دیگر شامل مالیات نیست. علاوه‌بر این، وجوهی که از بیمه دریافت می‌شود، از مالیات معاف می‌شوند. همچنین دیه‌ای که بابت فوت و یا موارد دیگر به وارثین پرداخت می‌شود، شامل مالیات نمی‌شود.
نتیجه گیری
اگر در پرداخت مالیات خود تاخیر داشته‌اید یا سعی در عدم پرداخت آن دارید، به شما توصیه می‌کنیم که زودتر نسبت به پرداخت مالیات اقدام نمایید تا دچار جریمه‌های سنگین نشوید. همچنین برای این که بدانید کدام از یک از سهم الارثی که دریافت کرده‌اید یا دریافت می‌کنید، مشمول پرداخت یارانه است.
بیشتر بخوانید:
ارسال لیست مالیات حقوق + ورود به سامانه مالیات بر حقوق
اگر می خواهید نرم افزار دارایی ثابت بخرید این مقاله را از دست ندهید
نرخ مالیات بر ارث در اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم و تغییرات بنیادی آن
همه چیز در مورد مالیات بر ارث و میراث
