هوش و سواد مالی یک روند ذهنی است که طی آن میتوانید مشکلات مالی‌تان را رفع کنید. در جهان امروزی با تغییرات زیاد و تکنولوژی فروانی روبه‌رو هستیم که گسترده‌تر از تغییرات موجود در ادوار گذشته هستند. هر اتفاقی که در آینده رخ بده ما دو انتخاب اساسی پیش رو داریم؛ آن که محتاطانه جلو برویم یا این که هوشمندانه جلو برویم.
برای هوشمندانه طی کردن مسیر مالی بهتر است کار را با آماده سازی و به کارگیری نبوغ مالی خودتان و فرزندان‌تان انجام دهید. «رابرت کیوساکی» در این مورد معتقد است که « مشکل اغلب مردم این است که سال‌های عمر خود را در مدرسه درس خواندند بدون این که چیزی درباره پول و منابع مالی بیاموزند.»با شبکه دانش فراپیام همراه باشید.
تاریخچه پیدایش سواد مالی
عنوان سواد مالی برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ در ایالت متحده در طی یک مراسم افتتاحیه مطرح شده است. نحوه عنوان آن به این صورت بود که ائتلاف عزم برای سواد مالی فردی ایجاد شده است. این ائتلاف برای سنجش سواد مالی در میان دانش آموزان یک دبیرستان نظر سنجی انجام داد و در طی این سنجش سواد مالی را مدیریتی اثر بخش برای امنیت مالی در طول عمر عنوان کرد.
پس از آن در میان مجامع دانشگاهی سواد مالی معناهای متعدد دیگری یافت. برای مثال در سال ۲۰۱۲ تعریف سواد مالی به این صورت درآمد که: دانستن معنای تورم، تنوع، امتیازهای اعتباری و.. جزء مفاهیم سواد مالی است.
سواد مالی چیست؟
سواد یا هوش مالی به این معنا است که شما قادر باشید منابع مالی خود را به گونه‌ای مدیریت کنید که دارای امنیت مالی باشند.
درواقع مفهوم سواد مالی این است که به مجموعه‌ای از آگاهی و قدرت تصمیمگیری به دست آورده شده در گرفتن تصمیمات آنی و آگاهانه در امر سرمایه گذاری گفته میشود. در واقع بصورت عملی سواد مالی یعنی داشتن دانش در مورد گردش نقدینگی، مدیریت هزینه و سرمایه گذاری.
این‌ها مجموعه فعالیت‌هایی هستند که نشانه داشتن هوش و سواد مالی است. طبق تعریف «رموند» سواد مالی به معنای انجام قضاوت درست و اتخاذ تصمیم‌های موثر در زمینه استفاده و مدیریت پول است؛ اما تعریف ابتدایی سواد مالی در سال ۲۰۰۳ طبق نظر «بون» عبارت بود از فهم اصطلاحات و مفاهیم کلیدی مالی .
۵ معیار داشتن سواد مالی چیست؟
- کسب پول بیشتر
هر اندازه افراد هوش مالی بالاتری داشته باشند پول بیشتری کسب میکنند. «رابرت کیوساکی» معتقد است که بسیاری از مردم نمیتوانند که ثروتی برای خود بسازند و درآمد بیشتری کسب کنند؛ زیرا آن‌ها پول را بدون کار کردن میخواهند.
در این باره «ریچارد برانسون» معتقد است که بهتر است مردم به ثروت اندوزی فکر نکنند بلکه بیشتر به ایجاد تغییر یا استفاده از هوش مالی فکر کنند.
- حفاظت از پول
با پرداخت مالیات کمتر به سادگی میتوانید سود خالص سالانه بیشتری داشته باشید، به این صورت شخصی که درآمد خالص بیشتری دارد از هوش مالی بالاتری برخوردار است. برای مثال شخصی که سالانه دو میلیارد تومان درآمد دارد و ۸۰۰ میلیون آن را خرج میکند هوش مالی بالایی ندارد بلکه افردی که هزینه کمتری میپردازد هوش مالی بالاتری دارند.
اشتباه نکنید شما میتوانید خوب زندگی کنید. برخی توصیه میکنند که پایین تر از سطح مالی‌تان زندگی کنید اما این روش اشتباه است؛ دو راه برای پس‌انداز بیشتر وجود دارد: یکی این که درآمدتان را افزایش دهید و یا این که هزینه های‌تان را کاهش دهید. در این باره «کیوساکی» نویسنده بزرگ کتاب‌های سواد مالی معتقد است که افزایش درآمد در بلند مدت راه حل بهتری برای حفاظت از پول است.
- بودجه بندی و برنامه ریزی برای پول
بودجه‌بندی درست یکی از نشانه‌های بارز هوش مالی بالا است. «رابرت کیوساکی» معتقد است که با نگاه کردن به این که شخصی چگونه پول و زمان خود را صرف میکند، میتوان آیند آن شخص را پیشبینی کرد. «رابرت کیوساکی» در مورد بودجه‌بندی برای پول معتقد است پول و زمان، داراییهای بسیار مهمی هستند؛ در نتیجه بهتر است در خرج کردن آن بسیار دقت داشته باشید.
- اهرام کردن پول
اهرام کردن پول مهم‌ترین نکته برای افرادی است که در کشوری با اقتصاد دارای رکود مانند ایران زندگی میکنند. اهرام کردن پول یعنی بتوانید با سرمایه کمتر سرمایه گذاری های بزرگتر انجام دهید.
مثلا شما میتوانید با داشتن صد میلیون تومان سرمایه اولیه در یک سرمایه گذاری یک میلیاردی شرکت کنید؛ یا به عبارت دیگر با گرفتن وام و قرض قدرت پول نقد را افزایش دهید؛ به این صورت که با داشتن یک سرمایه ۱۰۰ میلیونی و گرفتن ۲۰۰ میلیون وام یک سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیونی انجام دهید.
در این شرایط رکودی برای افزایش سرمایه در مقابل قدرت پول نقد از اهرام کردن پول استفاده کنید.
- ارتقای آگاهی مالی
سرمایه گذاری روی افزایش آگاهی خود مهم‌ترین نکته‌ای است که قبل از هر سرمایه گذاری باید در نظر داشته باشید. در دنیای امروز، با پیشرفت تکنولوژی و وجود ابزارهای مختلف، منابع بسیاری برای افزایش دانش مالی وجود دارد.
ویژگی هر دوره اقتصادی را بدانید و آن را ارزیابی کنید زیرا این دانش شما است که شما را ثروتمند میکند نه دارایی شما و اگر شخصی که پولدار است راه‌های درست مصرف کردن و افزایش سرمایه را بلد نباشد امکان از دست دادن سرمایه اش بسیار بالا ست.
نکاتی برای رشد شخصیتی
- تردید را کنار بگذارید
یک حوزه مشخص برا کسب و کارتان انتخاب کنید اگر در حوزه‌ای که برای کسب و کارتان انتخاب کرده‌اید شک و تردید دارید آن را کنار بگذارید. داشتن شک و تردید باعث میشود نتوانید به موقع تصمیمگیری کنید.
- جسارت داشته باشید
بسیار نارحت کننده خواهد بود اگر شما به دلیل نداشتن جسارت از خلق موقعیتهای مالی عقب بمانید؛ زیرا خلق موقیت سرمایه گذاری نیازمند داشتن جسارت است. برای این که جسارت خود را افزایش دهید این را در نظر بگیرد که حتی اگر کار شما با شکست مواجه شود شما تجربه مالی به دست آورده اید. این مسئله برای سرمایه گذاری های بعدی شما بسیار مفید خواهد بود.
- مدیرت زمان
اگر خواهان رشد شخصی خود هستید حتما باید امور روزانه خود مدیریت کنید و برای آن برنامه داشته باشید. زیرا نداشتن برنامه موجب خواهد شد شما به همه امور روزانه، فرزند پروری و کسب درآمد نرسید.
- فریب تبلیغات را نخورید
تبلیغاتی که به شما وعده لاغری در سه روز، پر پشت شدن موها در یک هفته و یک شبه پولدار شدن را می‌دهند چیزی جز دروغ نیستند. این تبلیغات تنها برای ثروتمند کردن صاحبان آن است.
آموختن و اجرای سواد مالی چه کمکی به شما خواهد کرد؟
برخی از افراد به جای آن که به افزایش آگاهی و سواد مالی خود تمرکز کنند بر افزایش دارایی تمرکز میکنند. تلاش برای جمع آوری سرمایه خوب است؛ اما از آن بهتر این است که شما روش خودتان را برای مدیریت دارایی داشته باشید؛ هر چند این دارایی کم یا زیاد باشد.
اگر مردم به این آگاهی برسند که مدیریت درست سرمایه از کسب سرمایه مهم تر است قطعا تحول بزرگی در امر سرمایه دارای رخ خواهد داد.
فردی که در یک لاتاری برنده میشود و یک شبه میلیاردر میشود به دلیل این که سواد مالی ندارد بسیار زود سرمایه خود را از دست می‌دهد؛ اما فردی که با تلاش و زحمت ثروتمند میشود دارای سواد مالی است و نحوه حفظ سرمایه را آموخته است.
تفاوت افرادی که سواد مالی دارند و افرادی که سواد مالی ندارند چیست؟
برای درک درست این موضوع دو معمار را در نظر بگیرید که یکی از آن‌ها به پی‌ریزی و فونداسیون ساختمان بسیار اهمیت می‌دهد؛ ولی معمار شماره دو اهمیت چندانی برای پی‌ریزی ساختمانش قائل نیست.
به نظر شما ساختمان کدام یک از این معمارها دارای استحکام و امنیت بیشتری است؟ قطعا ساختما معمار شماره یک از طول عمر و سلامت بیشتری برخوردار خواهد بود. فردی که دارای سواد مالی است همه راه‌های کسب پول بیشتر و محافظت از پول را آموخته است.
در نتیجه سرمایه افرادی که دارای سواد مالی هستند از امنیت بیشتری برخوردار است.
مزایای داشتن سواد مالی
- کسب درآمد بیشتر و کاریابی بهتر
کسانی که برای افزایش سواد مالی خود مطالعه کرده‌اند یا آن را از کودکی آموخته‌اند مهارت‌های بالایی در ورود به بازار کار و پیدا کردن کار مورد نظر خود دارند. این افراد همواره می‌توانند در شغل مورد نظر خود مهارت‌های‌شان را افزایش دهند و درآمد بیشتری نیز کسب کنند.
- داشتن دانش بودجه بندی صحیح
افرادی که دارای سواد مالی هستند پس از پیدا کردن کار مورد نظر خود و کسب درآمد از این طریق می‌دانند که چگونه درآمد خود را برای کارهای اساسی و ضروری بودجه‌بندی کنند. در نتیجه کسانی که سواد مالی را می‌آموزند از مهارت بالایی برای بودجه‌بندی صحیح دارایی خود برخوردار خواهند بود.
- پس‌انداز کردن
اموختن نحوه پس‌انداز در حوزه سواد مالی علاوه‌بر فواید فردی که دارد؛ به دلیل داشتن آثار اجتماعی و توسعه قابلیت‌های آن یک امر مهم و ضروری برای جامعه است. در نتیجه اگر شما به پس‌انداز کردن علاقه‌مند باشید در کمترین زمان این حوزه از بخش مالی را خواهید آموخت.
ضرورت سواد مالی
با توجه به ظهور عصر مالی‌سازی همه افراد جامعه بهتر است به فکر تامین مالی در دوران بازنشستگی‌شان باشند. بنابراین افراد باید خودشان تصمیم بگیرند که کجا و چقدر پس‌انداز کنند. باید در ارتباط با فروشندگان دیگر در خرید خانه و ماشین و دریافت وام دقت داشته باشید؛ به این معنا که زندگی همه افراد به بازار و تصمیمگیریهای داخل آن مرتبط است.
به همین دلیل افراد باید از تصمیم‌های نادرست و کاهش سطح رفاه خود به دلیل اتخاذ این دست از تصمیم‌‌گیری‌ها جلوگیری کنند. در غیر این صورت بدیهی است که با اتخاذ تصمیم‌های مالی درست جنبه‌های مختلفی از زندگی اجتماعی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
نحوه سنجش سواد مالی
با توجه به عدم قطعیت در تعریف سواد مالی راهکارهای متفاوتی نیز برای سنجش میزان سواد مالی وجود دارد. به دلیل این که سنجش هر چیزی اساسا بر طبق تعریف آن امکان‌پذیر است؛ همچنین بنا به دلیل تعریفات متفاوت از سواد مالی دامنه گسترد‌ه‌ای از مفاهیم نیز شامل سنجش سواد مالی خواهد بود.
مفاهیمی مانند فهم مفاهیم بازارهای پول و سرمایه، دانستن تفاوت میان نرخ بهره و بهره مرکب، متنوع سازی ریسک، فهم صورت‌های مالی، تورم و… در نهایت در سنجش میزان سواد مالی باید در نظر داشته باشید که پرسش‌ها در باره مفاهیم مالی با زندگی روزمره مردم در ارتباط باشند.
معرفی برترین کتاب های حوزه سواد مالی
- پدر پولدار، پدر فقیر نوشته ” رابرت کیوساکی “
همه کسانی که میخواهند سواد و دانش مالی خود را بالا ببرند و همچنین والدینی که می‌خواهد فرزندانی دارای سواد مالی تربیت کنند، باید این کتاب را بخوانند. در این کتاب «رابرت» به مقایسه دو طرز فکر از یک پدر پولدار و یک پدر فقیر میپردازد.
- کتاب قطار سرعت به سوی ثروت نوشته ” دارن هاردی “
اگر خواهان آشنایی با دنیای کارآفرینی هستید خواندن این کتاب برای شما بسیار مفید خواهد بود.
ثروتمندترین مرد بابل اثر بی نظیر ” جورج سمیوئل کلاسون “
این کتاب در مورد مردی است که در ۸۰۰۰ سال پیش می‌زیسته است. او با به کار بردن راه‌هایی به ثروت دست یافته است. این کتاب به شما توصیه میکند که رویای ثروتمندی شما را به سراب نبرد.
اسرار ذهن ثروتمند نوشته ” تی هارو اکر “
با خواندن این کتاب اصرار ثروتمند شدن را خواهید آموخت.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که هوش و سواد مالی امری ذاتی نیست. اگرچه بسیاری از افراد به صورت ذاتی دارای هوش مالی هستند؛ اما شما میتوانید با مطالعه در حوزه سواد مالی به افزایش هوش و خلاقیت مالی خود کمک کنید. اگر آن را به صورت ذاتی در وجود خود ندارید بذر آن را بکارید و به رشد آن کمک کنید.
در نهایت به یاد داشته باشید که هزینه برای آموختن سواد مالی یک نوع هزینه کردن برای ساخت زیر بنای موفقیت است. همچنین مهم‌ترین نشانه سواد مالی بدون تردید داشتن مهارت در درست خرج کردن پول است. در نتیجه داشتن سواد مالی بیشتر از پول به ثروتمند شدن شما کمک خواهد کرد.
