جمعه کاری چیست؟ یک اصطلاح غلط انداز به جای اضافه کاری

برای محاسبه حق و حقوق کارمندان، علاوه‌بر حقوق پایه و ثابت، مزایای دیگری از جمله اضافه کاری، جمعه کاری، سختی کار و… هم جمع زده و پرداخت می‌شوند.

جمعه کاری از مواردی است که در زمان محاسبه حقوق ماهیانه باید مورد محاسبه قرار بگیرد. بعضی از مدیران، اشتباها با اضافه کاری و جمعه کاری به یک شکل رفتار می‌کنند و فرقی ما بین آن‌ها قاعل نمی‌شوند؛ درحالی‌که این دو مفهوم کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و باید از هم تفکیک شوند.

به دلیل همین عدم آگاهی قصد داریم که شما را با دو مفهوم جمعه کاری، اضافه کاری و تقاوت بین آن‌ها آشنا کنیم. همچنین نحوه صحیح محاسبه حقوق جمعه کاری را به شما توضیح خواهیم داد. برای آشنایی بیشتر با این مفاهیم یا رفع ابهام در این رابطه، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

جمعه کاری، حق و حقوقی است که به صورت فوق العاده از بابت کار در روزهای جمعه ماه به کارمندان پرداخت می‌شود

برای محاسبه اضافه حقوق کار در روز جمعه، شرایط ویژه‌ای توسط قانون کار در نظر گرفته شده است. ماده ۶۲ قانون کار می‌گوید که روز جمعه بک روز تعطیل برای کارگران محسوب می‌شود و آن‌ها موظف به کار در این روز نیستند.

اما در صورتی که کارگران مایل به انجام کار در روز جمعه باشند، حقوق و مزایایی متناسب با کار در این روز برای آن‌ها در نظر می‌گیرند. این مزایا، تحت عنوان جمعه کاری و به شکل یک حقوق فوق العاده به کارگران پرداخت می‌شود و کارفرمایان مجاز نیستند که با کار در روز جمعه، ماندد کار با روزهای دیگر برخورد کنند.

طبق قانون تصویب شده توسط اداره کار، حقوق در نظر گرفته برای کارگران در روز جمعه، معادل با حقوق یک روز عادی به اضافه چهل درصد از حقوق کارگران در روزهای عادی هفته است. این میزان اضافه حقوق، تنها به کار در روز جمعه منحصر می‌شود و شامل کار در روزهای تعطیل دیگر در طول سال نمی‌شود.

در نتیجه حسابداران در زمان محاسبه حق و حقوق ماهیانه کارمندان، موظف هستند که برای کار در روزهای جمعه، ۴۰ درصد اضافه حقوق در نظر بگیرند و این مزایا را برای آن‌ها ثبت کنند.

حقوق فوق العاده جمعه کاری چیست؟

حقوق فوق العاده جمعه کاری، حقوقی است که توسط قانون برای پرداخت به کارگرانی تعیین شده است که در روز جمعه کار می‌کنند. طبق قانون، حقوق فوق العاده کاری به میزان ۴۰ درصد از حقوق روزهای عادی سال بیشتر است و ۱۴۰ درصد در ازای هر روز محاسبه می‌شود.

آیا جمعه کاری همان اضافه کاری است؟ جمعه کاری و اضافه کاری چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

ماده ۵۱ قانون کار می‌گوید زمانی که کارگر توانایی و زمان خود را برای انجام کار مشخصی صرف دستورات کارفرما می‌کند، به عنوان ساعات کاری کارگر مورد محاسبه قرار می‌گیرند. این قانون می‌گوید که ساعات کاری برای یک کارگر به طور قانونی باید ۴۴ ساعت در هفته باشد. حال اگر کارگری تمایل داشته باشد بیش از ۴۴ ساعت در هفته کار کند، کلیه این ساعات اضافی به عنوان اضافه کاری برای او در نظر گرفته می‌شوند.

همچنین بخوانید : قانون اضافه کاری چیست؟

اضافه کاری‌ها معمولا به عنوان کار بیشتر از ۸ ساعت در طول روز یا کار کردن در روزهای غیرکاری مانند روزهای تعطیل رسمی سال شناخته می‌شود. در این حالت، اضافه کاری به مقدار ۴۰ درصد بیش از حقوق یک ساعت کار در ساعات کاری روزهای معمول به عنوان حقوق فوق العاده جمعه به کارگران تعلق می‌گیرد.

از تفاوت‌های جمعه کاری و اضافه کاری می‌توان به این موضوع اشاره کرد که اضافه کاری تنها به تعداد ساعاتی تعلق می‌گیرد که از ۴۴ ساعت موظفی کاری هفتگی کارگران بیشتر باشد؛ اما حقوق جمعه کاری تنها به کار در روزهای جمعه ماه تعلق دارد.

اگر یک کارگر ساعات کاری طول هفته خود را به حد نساب ۴۴ ساعت در هفته رسانده باشد و بخواهد در روز جمعه کار کند، علاوه‌بر ۴۰ درصد اضافی کاری به ازای هرساعت کاری، همچنین ۴۰ درصد افزایش حقوق به ازای کار در روز جمعه دریافت خواهد کرد. به بیان ساده‌تر در این حالت، کارگر به میزان ۱۸۰ درصد حقوق روزهای عادی خود باید از کارفرمای خود حقوق و مزایا طلب کند.

حقوق کار در روز جمعه یا جمعه کاری برای کارگران به چه صورت محاسبه می‌شود؟

میزان حقوق دریافتی کارگران، با کمک نرم افزار حسابداری و محاسبه زمان مابین ورود و خروج آن‌ها به محل کارشان محاسبه می‌شود. به علاوه این موارد، تمامی ساعات مربوط به اضافه کاری و جمعه کاری نیز در محاسبه حقوق ماهیانه دریافتی کارگران محاسبه می‌شود.

برای مثال در نظر داشته باشید که کارگری در روزهای جمعه ماه به مدت ۶ ساعت و از ساعت ۷ صبح الی ۱۲ ظهر در محل کار خود، مشغول به کار بوده است و حقوق دریافتی ثابت او در طول یک ماه برابر با ۱۹.۱۰۴.۲۷۰ ریال است.

در این صورت، حقوق یک روز این کارگر از تقسیم کردن حقوق ماهیانه او بر تعداد روزهای هفته به دست می‌آید که در این مورد، حاصل تقسیم عدد ۱۹.۱۰۴.۲۷۰ بر ۳۰ است که برابر است با ۶۳۶.۸۰۹ است. حال برای محاسبه اضافه کاری روز جمعه باید این مبلغ را در ۴۰ درصد ضرب کرده و حاصل را با ۶۳۶.۸۰۹ جمع کنیم.

سپس عبارت به دست آمده را در عدد ۴ ضرب می‌کنیم؛ زیرا تعداد روزهای جمعه در یک ماه برابر با ۴ روز است. عدد به دست آمده، میزان حقوقی است که کارگر می‌تواند به عنوان جمعه کاری یا حقوق فوق العاده جمعه دریافت کند. در این مورد این میزان برابر با ۵.۰۹۴.۴۷۲ است که با عدد ۱۹.۱۰۴.۲۷۰ جمع شده و در پایان ماه به این کارگر پرداخت می‌شود.

آیا تعطیل کاری همان جمعه کاری است؟ تعطیل کاری و جمعه کاری چه تفاوت‌هایی باهم دارند؟

در قانون، چیزی به عنوان تعطیل کاری وجود ندارد. تعطیل کاری همان اضافه کار بوده که کارگران در ازای ساعات اضافی که کار می‌کنند، دریافت می‌کنند. این اضافه کاری، روزهای جمعه را شامل نمی‌شود و مختص روزهایی است که به شکل رسمی تعطیل هستند.

ماده ۶۳ قانون کار بیان می‌کند که روزهایی که تعطیل رسمی هستند؛ همچنین روز ۱۱ ام اردیبهشت ماه که به نام روز کارگر خوانده می‌شود، ایامی هستند که کارگران در آن‌ها تعطیل بوده و در صورت انجام هر نوع کاری توسط آن‌ها در این ایام، کارفرمایان موظف هستند پرداخت حقوق ثابت به همراه اضافه کار را برای این کارگران در نظر بگیرند.

طبق ماده ۵۹ قانون کار، کلیه کارگرانی که در ایام تعطیل سال شامل تعطیلی‌های رسمی به جز روزهای جمعه کار می‌کنند، در صورتی که ۴۴ ساعت از ساعات کاری خود در طول هفته را تکمیل کرده باشند، باید حقوق بیشتری را بابت ساعت‌های کاریشان دریافت کنند.

این اضافه کاری معادل مبلغی برابر با ۴۰ درصد بیشتر از حقوق یک روز ثابت یک کارگر است. در نتیجه، تعطیل کاری مزایایی است که در ازای کار در روزهای تعطیل به کارگران پرداخت می‌شود و با جمعه کاری که حقوقی است در ازای کار کردن اضافی در روزهای جمعه، تفاوت دارد.

اضافه کاری در شب چیست؟ و چه میزان اضافه حقوق به آن تعلق می‌گیرد؟

کارگرانی که به صورت روز کار فعالیت می‌کنند، اگر به غیر از فعالیت در طول روز، یک تایمی را در شب و از ساعت ۱۱ شب تا ۶ صبح کار کنند مشمول نوعی اضافه کاری به نام شب کاری خواهند شد.

اضافه کاری مربوط به شب کاری علاوه‌بر ۴۰ درصد اضافه حقوق اضافه کاری، ۳۵ درصد اضافه حقوق شب کاری را شامل می‌شود؛ یعنی در مجموع کارگران ۷۵ درصد مازاد بر حقوق روزهای عادی را در شب کاری دریافت می‌کنند.

گاه از کارگرانی که به شکل عادی در شیفت‌های صبح و عصر فعالیت می‌کنند، دعوت می‌شود که در شیفت شب اضافه کاری کنند. در صورت پذیرش این موضوع از سوی کارگران، آن‌ها این امکان را خواهند داشت که حقوق ۳۵ درصد به علاوه ۴۰ درصد مازاد خود، یا ۷۵ درصد مازاد، را از کارفرمایان‌شان طلب کنند.

آیا اضافه کاری یا جمعه کاری موضوعی اجباری برای کارگران است؟

اضافی کاری بخشی از ساعات موظفی کارگران نیست و کارفرمایان مجاز به اجبار کارگران برای انجام اضافی کاری نیستند. هرگونه اقدامی از سوی کارفرمایان برای تحمیل اضافه کاری به کارگران غیرقانونی است. شرایط قانونی ارجاع به کارگران برای انجام اضافه کاری، شامل موارد زیر است و باید به طور کامل رعایت شود:

• کارگران و کارفرمایان باید در رابطه با اضافه کاری با یکدیگر توافق کرده باشند و هر دو طرف این مسئله را قبول داشته باشند.
• اضافه کاری باید به صورت موقتی باشد و تنها در مواقعی از آن استفاده شود که کارفرما به نیروی کار انسانی بیشتری نیاز دارد.
• اضافه کار و دستمزد اضافی، باید طبق قانون کار به طور کامل محاسبه شده و به کارگران پرداخت شود.

انجام اضافه کاری در چه مواردی ممنوعیت دارد؟

اضافه کاری در موارد زیر ممنوعیت داشته و کارفرمایان نمی‌توانند آن را به کارگران خود تحمیل کنند. این موارد عبارتند از:

• انجام اضافه کاری برای کارگرانی که به کار شبانه مشغول هستند، ممنوع است.
• انجام اضافه کاری برای کلیه کارگرانی که به مشاغل سخت و آسیب رسان مشغول هستند، ممنوع و غیر قانونی است.
• انجام اضافه کاری برای کارگران نوجوانی که به قصد آموزش و کارآموزی مشغول به کار هستند، ممنوع بوده و در صورت انجام با آن به عنوان یک موضوع غیرقانونی برخورد می‌شود.

چنان‌چه هر کارفرمایی برخلاف موارد فوق عمل کرده و کارگران را ملزم به انجام اضافه کاری و پر کردن ساعات کاری اضافه بر موظفی آن‌ها، برخلاف میل باطنی‌شان، کند، مطابق قانون با او برخورد شده و به عنوان انجام یک عمل غیرقانونی شناخته خواهد شد.

همچنین بخوانید : حقوق کار نیمه وقت

در این حالت، در صورت وقوع هر گونه حادثه و آسیبی برای کارگران، کارفرمایان ملزم به پرداخت خسارت خواهند بود و در این باره مقصر و مجرم محسوب می‌شوند و باید مسئولیت کار خود را به طور کامل بپذیرند.

خلاصه مقاله و نتیجه‌گیری

در این مقاله، مفاهیم اضافه کاری، تعطیل کاری، جمعه کاری و شب کاری را به شما معرفی کردیم، آن‌ها را باهم مقایسه کردیم و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر را برایتان شرح دادیم. جمعه کاری یکی از آن مفاهیم مهمی است که باید در محاسبه میزان حقوق کارمندان با آن متفاوت از اضافه کاری برخورد شود.

دانستن مفهوم جمعه کاری و نحوه محاسبه و استفاده از آن می‌تواند در محاسبات مربوط به حقوق‌ها، مالیات‌ها، بیمه‌ها و… مورد استفاده قرار بگیرد.

در این مقاله از شبکه دانش فراپیام درباره قوانین مربوط به محاسبه جمعه کاری و میزان آن صحبت کردیم؛ اما چنان‌چه شما مایل باشید، می‌توانید اطلاعات بیشتری را در این باره کسب کرده و از آن‌ها استفاده کنید. امیدواریم که مطالب گفته شده در این مقاله توانسته باشند توجه شما را جلب کنند و برای شما مفید واقع شوند.

نویسنده: احسان مهدیزاده