چنان‌چه مالک یک شرکت بین المللی هستید یا در حوزه حسابداری شرکت‌هایی به منظور بازار جهانی فعالیت دارند، باید از استانداردهای حسابداری بین المللی برای تهیه گزارشات مالی و حسابداری خود استفاده کنید. این استانداردها مبنا و معیار جهانی حسابداری هستند و همان زبان بین المللی حسابداری محسوب می شود.
ولی در ایران ممکن است تفاوت‌هایی در این استانداردها وجود داشته باشد. استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی، مجموعه‌ای از استانداردهای حسابداری است که از طریق هیات استانداردهای حسابداری بین المللی جمع‌آوری شده‌اند.
منظور استانداردهای حسابداری، آماده‌سازی صورت‌های مالی شرکت‌های سهامی در فرم استاندارد جهانی است. هیئت استانداردهای حسابداری بین المللی یک بنیاد جداگانه در لندن است که ۱۵ عضور از کشورهای متعدد دارد. بنیان‌گذاری این هیئت به وسیله شرکت‌های بزرگ حسابداری، موسسات مالی خصوصی و تعدادی دیگر از سازمان‌های حرفه‌ای در زمینه حسابداری صورت گرفته است.
با قبول استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی، یک شرکت قادر است صورت های مالی خود را با بنیاد مشابه به شرکت‌های رقیب خارجی ارائه کند. بنابراین امکان تطبیق میان داده‌های این شرکت‌ها وجود دارد و علاوه‌بر آن شرکت‌های صاحب سهم که شرکت‌هایی که تحت تملک دیگری است IRFS را قبول کرده‌اند این قابلیت را دارند تا یک زبان مشترک حسابداری داشته باشند.
چرا استانداردهای حسابداری در ایران و جهان متفاوت هستند؟
شرکت‌های بین المللی برای ارائه گزارشات مالی خود باید استانداردهای خاصی را رعایت کنند که به آن‌ها استانداردهای حسابداری بین المللی گفته می‌شود. این استانداردها با یکسان سازی گزارشات مالی در سراسر دنیا، به یک معیار بین المللی مورد پذیرش تمام کشورها تبدیل شده‌اند. البته، هر کشوری طبق سیاست‌های مالی و حسابداری خود ممکن است تغییراتی در این معیارها ایجاد نماید.
مثلا استاندارد حسابداری ایران از طریق سازمان حسابرسی مصوب می شود. در نتیجه چنان‌چه به مقایسه استانداردهای حسابداری در ایران و جهان بپردازیم، طبیعی است که تفاوت‌های بسیاری را بیابیم.
استاندارد IFRS چیست؟ آشنایی با استانداردهای حسابداری بین المللی
استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی، معیار اصلی و پذیرفته شده از طریق بسیاری از کشورهای دنیا است. در حقیقت استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی مجموعه‌ای از استانداردهای حسابداری در برگیرنده اصول، رویه و معیارهای جمع‌آوری گزارش مالی است. این استانداردها از طریق انجمن بین المللی استانداردهای حسابداری (IASB) تصویب شده است.
این نهاد بین المللی سال‌ها به عنوان مرجع اصلی تعیین استانداردهای حسابداری و تهیه صورت‌های مالی فعالیت می‌کند.
جایگاه اصلی انجمن با ۱۵ عضو ثابت در کشور انگلستان قرار داد. امروزه بیش از ۱۲۰ کشور دنیا استانداردهای تصویب شده از طریق IASB را به عنوان گزارش‌دهی مالی پذیرفته شده‌اند و آن را برای شرکت‌های خود ضروری کرده‌اند.
دلیل ایجاد استاندارد حسابداری بین المللی چیست؟ اهمیت IFRS در جهان
به صورت کلی منظور از استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی تهیه صورت‌های مالی شرکت‌ها در فرم یک استاندارد جهانی و مورد قبول همگان است. وجود چنین معیاری بسیاری از مشکلات را رفع می‌کند و از سوی دیگر مزیت‌های بسیاری دارد. در ادامه به مزایای مهم استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی اشاره می‌کنیم:
- آماده سازی منافع سرمایه‌گذاران و کاهش هزینه‌ها با استفاده از استانداردهایی با کیفیت بالا
- تسهیل ایجاد بورس‌های بین المللی و منطقه‌ای
- به عنوان معیاری برای حسابرسی بین المللی استفاده شود
- ارتباط شرکت‌های داخلی و خارجی را تسهیل می‌کند.
- تامین زمینه جذب سرمایه خارجی
- شفافیت گزارش‌های مالی در سطح جهانی
- حسابداری شرکت‌ها ی چند ملیتی و بین المللی را تسهیل می‌کند.
به همین خاطر بسیاری از این استانداردها به صورت پیش‌فرض در بسیاری از کشورها از قبیل ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از نرم افزار حسابداری ایرانی میتوانید صورت‌های مالی و گزارش‌های مالی در سطح استانداردهای بین المللی تهیه نمایید.
استانداردهای حسابداری ایران؛ معیار تهیه صورت‌های مالی در ایران
در ایران، کمیته جمع‌آوری استانداردهای حسابداری که زیر نظر سازمان حسابرسی کل کشور فعالیت می‌کند، مسئول جمع‌آوری و تصویب استانداردهای حسابداری در ایران است. سازمان حسابداری ایران در پایان دهه شصت و با توجه به نیاز کشور به یک مرجع حسابرسی تشکیل شد.
از آن تاریخ تا به امروز، سازمان حسابداری و کمیته‌های تحت نظرش معیارهای تهیه گزارشات مالی و صورت‌های مالی را مشخص می‌کنند. بنابراین حسابداران ایران با استفاده از نرم افزار حسابداری و طبق تخمین استانداردها، گزارشات مالی و صورت‌های مالی را تنظیم می‌کنند.
همچنین بخوانید : اصول حسابداری چیست؟
آشنایی با کمیته تدوین استراتژی حسابداری سازمان حسابرسی ایران
همزمان با ایجاد سازمان حسابرسی در سال ۶۷، کمیته جمع‌آوری رهنمودهای حسابداری تشکیل شد. وظیفه این کمیته مشخص کردن معیارهای حسابداری در ایران بود و تمام حسابداری‌ها و حسابرسی‌ها در ایران طبق رهنمودهای این کمیته صورت می‌گرفت.
در سال ۷۹، کمیته جمع‌آوری رهنمودها به کمیته جمع‌آوری استانداردهای حسابداری تبدیل شد. در همان زمان، این کمیته با استفاده از استانداردهای بین المللی اقدام به جمع‌آوری استراتژی حسابداری در ایران کرد؛ ولی در برخی از معیارها، با توجه به تجربیات و نیازهای حسابداری در کشور تغییراتی ایجاد شد.
امروزه هر سال نسخه جدیدی از استانداردهای حسابداری از طریق سازمان حسابرسی اعلام می‌شود. تفاوتی نمی‌کند مالک یک شرکت بزرگ یا یک فروشگاه کوچک باشید.
اصول و معیار استانداردهای اعلام شده برای همه یکی است و همین مسئله رسیدگی به آن‌ها را بسیار راحت‌تر می‌کند. چنان‌چه با حسابداری فروشگاه آشنایی زیادی ندارید، استفاده از بهترین نرم افزار حسابداری فروشگاهی می‌توانند کارها را برای شما بسیار راحت‌تر کند.
مقایسه استانداردهای مالی ایران با استانداردهای مالی بین المللی
مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران و بین المللی در بسیاری از موارد کاملا مشابه هم هستند و تفاوت‌های اندکی در آن مشاهده می‌شود.
به عنوان مثال در مباحث حقوق و دستمزد به صورت تقریبی تفاوتی مشاهده نمی‌شود. با این حال در صورتی که جزئیات را مورد بررسی قرار دهید، تفاوت‌های بسیاری وجود دارد که می‌تواند تغییرات در صورت‌های مالی و بین المللی ایجاد کند. حسابداران حرفه‌ای باید زمان بسیاری را صرف مطالعه این تفاوت‌ها کنند.
مهم‌ترین تفاوت‌های صورت مالی تهیه شده در ایران با صورت مالی بین المللی
- تفاوت در نحوه ارائه صورت های مالی ایران و بین المللی
از تفاوت‌های استاندارد حسابداری در ایران و استاندارد بین المللی حسابداری، نحوه عرضه صورت‌های مالی است. در ایران صورت‌های مالی دربرگیرنده ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان کامل، صورت جریان وجه نقد و یادداشت‌های توضیحی است.
بنابراین در استاندارد حسابداری بین المللی علاوه‌بر مواردی که در ایران ارائه می‌شوند، باید صورت مالی دیگری با عنوان صورت تغییرات حقوق مالکان سرمایه نیز تهیه و ارائه شود.
- تفاوت ترازنامه‌های بین المللی با ترازنامه‌های داخلی
در مبحث آماده سازی ترازنامه‌ها استانداردهای بین المللی و موضوعات گسترده‌تری را پوشش می‌دهند. به عنوان نمونه مسئله انتقال مطالبات یکی از موارد مهمی است که در استاندارد حسابداری ایران محافظت نشده است. ولی در استاندارد شماره IRFS9 به این مسئله پرداخته می‌شود.
از دیگر موارد، مسئله دارایی‌های پنهان است که در استاندارد IRFS به آن پرداخته می شود و ارزش دارایی‌های پنهان را مورد بررسی قرار می‌دهند. ولی در ایران به این ارزش دارایی پرداخته نمی‌شود. جز این موارد تفاوت‌های کوچک و بزرگی نیز مشاهده می‌شود.
- تفاوت در صورت سود زیان بین المللی و ایرانی
اولین نکته این است که ارائه سود عملیاتی در ایران الزامی است. در حالی که استاندارد بین المللی حسابداری به آن پرداخته نمی‌شود.
علاوه‌بر این در IRFS تمام اقلام می‌توانند طبق ماهیت و عملکرد دسته‌بندی شوند. تمام اقلام در ایران به این صورت دسته‌بندی می‌شوند به جز هزینه‌های عملیاتی که باید طبق شیوه قیمت تمام شده دسته‌بندی شوند. در دیگر موارد تنها اختلافاتی مانند تفاوت اصلاح‌ها مشاهده می‌شود.
- تفاوت در استاندارد حسابداری صورت سود و زیان جامع IRFS و ایران
در ایران استاندارد سود و زیان جامع، عرضه سود و زیان خالص دوره، دیگر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده و تعدیلات سنواتی الزامی است. در حقیقت در IRFS تنها دو مورد اول ارائه می‌شود. مورد سوم (تعدیلات سنواتی) در صورت تغییرات حقوق مالکان سهام ارائه می‌شود که در استانداردهای ایرانی چنین صورتی مشاهده نمی‌شود.
از طرفی چنان‌چه مورد دوم (دیگر درآمد و هزینه‌های شناسایی شده) در دسترس نباشد، براساس استاندارد سازمان حسابرسی، نیازی به ارائه صورت سود و زیان نیست. با این حال، براساس استاندارد IRFS باید تحت هر شرایطی صورت سود و زیان کامل نیز ارائه شود.
