ترازنامه چیست؟
ترازنامه یکی از سه صورت مالی اساسی است و برای مدل‌سازی مالی و حسابداری، نقش کلیدی دارد. ترازنامه مجموع دارایی‌های شرکت و نحوه تأمین مالی این دارایی‌ها را از طریق بدهی یا حقوق صاحبان سهام نمایش می‌دهد. همچنین می‌تواند به عنوان صورت ارزش خالص یا صورت وضعیت مالی شناخته شود. ترازنامه بر اساس معادله اساسی دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام است.
فهرست مطالب
• اقلام و ساختار ترازنامه در صورت های مالی
• چگونگی تنظیم ساختار ترازنامه در صورت های مالی
• ترازنامه در مدل‌سازی مالی چگونه استفاده می‌شود؟
• اهمیت ترازنامه
• چهار معیار مهم عملکرد مالی
• سوالات متداول در مورد ساختار ترازنامه در صورت های مالی
• نتیجه گیری
اقلام و ساختار ترازنامه در صورت های مالی
ترازنامه به دو بخش تقسیم می‌شود. سمت چپ ترازنامه کلیه دارایی‌های یک شرکت را مشخص می‌کند. در سمت راست ترازنامه، بدهی‌های شرکت و حقوق صاحبان سهام را مشخص می‌کند. دارایی‌ها و بدهی‌ها به دو دسته دارایی / بدهی جاری و دارایی / بدهی غیرجاری (بلند مدت) تفکیک می‌شوند.
حساب‌های نقدینگی بیشتری مانند موجودی، پول نقد و معاملات پرداختنی، قبل از حساب‌های غیر نقدینگی (یا غیرجاری) مانند کارخانه، دارایی و تجهیزات (PP&E) و بدهی بلند مدت در بخش فعلی قرار می‌گیرند.
چگونگی تنظیم ساختار ترازنامه در صورت های مالی
ترازنامه‌ها مانند تمام صورت های مالی، تفاوت‌های جزئی بین سازمان‌ها و صنایع خواهند داشت. با این حال چندین مورد وجود دارد که تقریباً همیشه در ترازنامه‌های معمول گنجانده می‌شود. ما به طور خلاصه مواردی را که معمولاً در زیر دارایی‌های جاری، دارایی‌های بلند مدت، بدهی‌های جاری، بدهی‌های بلند مدت و حقوق صاحبان سهام یافت می‌شوند، مرور می‌کنیم.
دارایی‌های جاری در ترازنامه
پول نقد و معادل
نقدینگی‌ترین دارایی، وجه نقد است که در سطر اول ترازنامه در نرم افزار حسابداری ظاهر می‌شود. معادل‌های نقدی نیز در زیر این بند قرار دارند و شامل دارایی‌هایی هستند که سررسید کوتاه مدت آن‌ها زیر سه ماه است یا دارایی‌هایی که شرکت می‌تواند آن‌ها را در کوتاه مدت مانند اوراق بهادار قابل فروش از بین ببرد. شرکت‌ها به طور کلی معادل‌های موجود در پاورقی‌های ترازنامه را فاش می‌کنند.
حساب‌های قابل دریافت
این حساب شامل مانده درآمد فروش از طریق اعتبار، خالص از هرگونه کمک هزینه برای حساب‌های مشکوک است (که باعث ایجاد بدهی بد می‌شود). وقتی شرکت‌ها حساب‌های دریافتنی را بازیابی می‌کنند، این حساب کاهش و پول نقد به همان مقدار افزایش می‌یابد.
فهرست
موجودی کالا شامل مقادیری برای مواد اولیه، کالاهای در حال کار و کالاهای تمام شده است. این شرکت هنگام گزارش فروش کالا، به طور کلی تحت قیمت تمام شده کالای فروخته شده در صورت سود، از این حساب استفاده می‌کند.
دارایی‌های غیرجاری در ترازنامه
کارخانه، املاک و تجهیزات (PP&E)
دارایی کارخانه و تجهیزات که به آن (PP&E) نیز گفته می‌شود دارایی‌های ثابت مشهود شرکت هستند. این مورد خالص استهلاک انباشته ذکر شده است. برخی از شرکت‌ها PP&E خود را بر اساس انواع دارایی‌ها مانند زمین، ساختمان و انواع تجهیزات طبقه‌بندی می‌کنند. کلیه PP&E به استثنای زمین قابل استهلاک هستند.
دارایی‌های نامشهود
این مورد شامل همه دارایی‌های ثابت نامشهود شرکت است که ممکن است قابل شناسایی باشد یا نباشد. دارایی‌های نامشهود قابل شناسایی شامل حق ثبت اختراع، مجوزها و غیره است. دارایی‌های نامشهود غیرقابل شناسایی شامل برند و سرقفلی است.
بدهی‌های جاری در ترازنامه
حساب‌های قابل پرداخت
Accounts Payables یا AP مبلغی است که شرکت برای کالاها یا خدمات خریداری شده به صورت اعتباری به تأمین کنندگان بدهکار است. همانطور که شرکت AP خود را پرداخت می‌کند، حساب نقدی آن نیز به میزان مساوی کاهش می‌یابد.
بدهی / یادداشت‌های جاری قابل پرداخت
شامل تعهدات غیر AP در مدت زمان یک سال یا در یک چرخه عملیاتی برای شرکت (هر کدام طولانی ترین) است. پول‌های قابل پرداخت ممکن است دارای سررسید طولانی مدت نیز باشند که شامل یادداشت‌هایی با سررسید بیش از یک سال است.
بخش فعلی بدهی‌های بلند مدت
این حساب ممکن است به عنوان بدهی جاری باشد یا نباشد. بخش کنونی بدهی بلند مدت به طور خاص بخشی از بدهی این سال از بخشی از بدهی است که سررسید آن بیش از یک سال است. به عنوان مثال، اگر شرکتی وام بانکی داشته باشد و قرار باشد در مدت ۵ سال پرداخت شود، این حساب شامل بخشی از وام پرداختی در سال آینده خواهد بود.
بدهی‌های غیر جاری در ترازنامه
اوراق قابل پرداخت
این حساب شامل مقدار استهلاک شده هر اوراق قرضه‌ای است که شرکت صادر می‌کند.
بدهی طولانی مدت
این حساب شامل کل مبلغ بدهی بلند مدت است (اگر آن حساب تحت بدهی‌های جاری باشد، به استثنای سهم جاری). این حساب از برنامه بدهی گرفته شده است که به طور کلی، کلیه بدهی‌های معوق شرکت، هزینه سود و بازپرداخت اصل برای هر دوره را مشخص می‌کند.
حقوق صاحبان سهام
سرمایه سهام
این ارزش وجوهی است که سهامداران در شرکت سرمایه‌گذاری کرده اند. هنگامی که یک شرکت برای اولین بار شکل می‌گیرد سهامداران آن معمولاً پول نقد را به اشتراک می‌گذارند. به عنوان مثال یک سرمایه گذار شرکتی را با ۱۰ میلیون دلار تأسیس می‌کند. وجه نقد (یک دارایی) ۱۰ میلیون دلار افزایش می‌یابد. سهام سرمایه نیز (یک حساب سهام) ۱۰ میلیون دلار افزایش می‌یابد و ترازنامه را متعادل می‌کند.
سود انباشته
این مبلغ کل درآمد خالصی است که شرکت تصمیم به حفظ آن می‌گیرد. در هر دوره یک شرکت ممکن است سود حاصل از درآمد خالص خود را پرداخت کند. هر مبلغ باقیمانده (یا بیش از حد) به درآمد کسر نشده (کسر شده) از آن اضافه می‌شود.
ترازنامه در مدل‌سازی مالی چگونه استفاده می‌شود؟
این بیانیه یک روش عالی برای تجزیه و تحلیل وضعیت مالی یک شرکت است. یک تحلیل‌گر می‌تواند به طور کلی از ترازنامه برای محاسبه بسیاری از نسبت‌های مالی که به تعیین عملکرد یک شرکت، میزان نقدینگی یا حلال بودن کسب و کار یک شرکت و کارایی آن کمک می‌کند؛ استفاده کند.
همچنین تغییرات در حساب ترازنامه برای محاسبه جریان وجه نقد در صورت جریان وجه نقد استفاده می‌شود. به عنوان مثال یک تغییر مثبت در کارخانه، دارایی و تجهیزات برابر است با هزینه سرمایه منهای هزینه استهلاک. اگر هزینه استهلاک شناخته شده باشد هزینه سرمایه را می‌توان محاسبه کرد و به عنوان خروج پول نقد تحت جریان وجه نقد حاصل از سرمایه‌گذاری در صورت جریان وجوه نقدی لحاظ کرد.
اهمیت ساختار ترازنامه در صورت های مالی
ترازنامه به دلایل زیادی یک صورت مالی بسیار مهم است. می‌توان به تنهایی و همراه با صورت‌های دیگر مانند صورت سود و زیان و دستمزد و صورت جریان نقدینگی بررسی شود تا تصویری کامل از سلامت یک شرکت به دست آید.
چهار معیار مهم عملکرد مالی
• نقدینگی
مقایسه دارایی‌های جاری یک شرکت با بدهی‌های فعلی آن، تصویری از نقدینگی را ارائه می‌دهد. دارایی‌های جاری باید بیشتر از بدهی‌های جاری باشد تا شرکت بتواند تعهدات کوتاه مدت خود را پوشش دهد. نسبت فعلی و نسبت سریع، نمونه‌هایی از معیارهای مالی نقدینگی هستند.
• اهرم نیرو
بررسی چگونگی تأمین مالی یک شرکت نشان دهنده میزان اهرم فشار آن است که به نوبه خود نشان می‌دهد شرکت چه مقدار از خطر مالی را پذیرفته است. مقایسه بدهی با حقوق صاحبان سهام و بدهی با کل سرمایه، روش‌های رایج ارزیابی اهرم در ترازنامه است.
• کارایی
با استفاده از صورت سود و زیان در رابطه با ترازنامه، ارزیابی میزان کارایی یک شرکت از دارایی‌های خود امکان‌پذیر است. به عنوان مثال تقسیم درآمد بر متوسط کل دارایی ها، نسبت گردش مالی دارایی را تولید می‌کند تا نشان دهد که شرکت با چه کارایی دارایی‌ها را به درآمد تبدیل می‌کند. علاوه بر این چرخه سرمایه در گردش نشان می‌دهد که یک شرکت در کوتاه مدت چه مقدار پول نقد خود را مدیریت می‌کند.
• نرخ بازده
از ترازنامه می‌توان برای ارزیابی میزان بازدهی یک شرکت استفاده کرد. به عنوان مثال تقسیم درآمد خالص بر ارزش سهام سهامداران بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) و تقسیم درآمد خالص بر کل دارایی‌ها بازده دارایی‌ها (ROA) را تولید می‌کند و تقسیم درآمد خالص بر بدهی به اضافه ارزش سهام در بازده سرمایه سرمایه‌گذاری (ROIC).
سوالات متداول
۱- ترازنامه برای چه استفاده می‌شود؟ ترازنامه خلاصه‌ای از کلیه دارایی‌های کسب و کار شما (آنچه که تجارت متعلق به آن است) و بدهی‌های آن (آنچه که کسب و کار بدهکار است) است. در هر لحظه خاص، این به شما نشان می‌دهد که اگر تمام دارایی خود را بفروشید و تمام بدهی‌های خود را پرداخت کنید، چه مقدار پول پس‌انداز می‌کنید.
۲- چگونه ترازنامه تهیه می‌کنید؟ نحوه تهیه یک ترازنامه اساسی به این شکل است: تاریخ و دوره گزارش را تعیین کنید. دارایی‌های خود را شناسایی کنید. تعهدات خود را شناسایی کنید. حقوق صاحبان سهام را محاسبه کنید. مجموع بدهی‌ها را به حقوق صاحبان سهام کل اضافه کرده و با دارایی‌ها مقایسه کنید.
۳- اگر ترازنامه تعادل نداشته باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر ترازنامه شما تعادل نداشته باشد، به این معنی است که نوعی اشتباه در حساب و کتاب‌های مالی شما وجود دارد. ترازنامه شما بهترین شاخص سلامت فعلی و آینده کسب و کار شماست. اگر ترازنامه شما مملو از اشتباهات باشد، شما یک تصویر دقیق از سلامت مالی کسب و کار خود نخواهید داشت.
نتیجه گیری
ترازنامه مجموع دارایی‌های شرکت و نحوه تأمین مالی این دارایی‌ها را از طریق بدهی یا حقوق صاحبان سهام نمایش می‌دهد. همچنین می‌تواند به عنوان صورت ارزش خالص یا صورت وضعیت مالی شناخته شود. ترازنامه بر اساس معادله اساسی دارایی‌ها = بدهی‌ها + حقوق صاحبان سهام کار می‌کند.
